Ik dacht eerst in tijden van het SARS-CoV-2 , ook wel 'het coronavirus' genoemd, en de lockdown echt wel een actueel gedicht te plaatsen, bv. van de moderne rederijker Stijn De Paepe die je regelmatig een glimlach rond de lippen brengt of zelfs in lachen doet uitbarsten, door zijn fijne woordspelingen en kunstige rijmen.

Ik ben met het doorbladeren van enkele van mijn gedichtenbundels echter op een prachtig gedicht gestoten van de Zweedse Nobelprijswinnende dichter wijlen Tomas Tranströmer, gestorven in 2015.

De Nederlandse dichter K. Michel koos dit uit als zijn keuze voor de bundel De mooiste gedichten van de wereld, 50 gedichten voor 50 jaar Poetry International: Allegro. Ik ben direct weg van het muzikale van dit gedicht, er straalt zowel rust door middel van de troostende klanken doorheen als weerstand: 'Ik hijs de haydnvlag / - dat betekent: / Wij geven ons niet over./ Maar willen vrede'.

Ik las eerder al een dichtbundel van Tranströmer, vertaald door de de Nederlandse auteur en dichter en tevens uitstekend vertaler van poëzie J. Bernlef, (Samlade dikter - De herinneringen zien mij) die een grote liefde voor Tranströmer koesterde. Ik geniet van het lyrische in de gedichten van Tranströmer. Vooral de Zweedse natuur deemstert ook door in zijn verzen.

Ook Ellen Deckwitz was op haar veertiende direct verkocht aan hem. Zij koos voor de zelfde verzamelbundel ook een gedicht van hem: Midwinter. Dit gedicht zit vol kou en vergankelijkheid. Midwinter, de donkerste dag, was voor de Vikingen de dag dat de grens tussen de levenden en de doden het dunste was. Er stond toen een kier tussen de boven- en de onderwereld open... Denk Asgaard, Midgaard en Yggdrasil. 

Geniet en hou jullie taai deze dagen, bied weerstand, blijf gezond, geniet van de natuur en van je geliefden!

Allegro

Ik speel Haydn na een zwarte dag
en voel een simpele warmte in mijn handen.

De toetsen zijn willig. Milde hamers slaan. 
De klank is groen, levendig en kalm.

De klank zegt dat de vrijheid bestaat
en dat iemand de keizer geen belasting betaalt.

Ik steek mijn handen diep in mijn haydnzakken
en doe als iemand die de wereld in alle rust aanschouwt.

Ik hijs de haydnvlag - dat betekent:
'Wij geven ons niet over. Maar willen vrede.'

De muziek is een glazen huis op de helling
waar stenen rondvliegen, stenen rollen.

En de stenen rollen er dwars doorheen
maar iedere ruit blijft heel.

Allegro (Zweeds)

Jag spelar Haydn efter en svart dag
och känner en enkel värme i händerna.

Tangenterna vill. Milda hammare slår.
Klangen är grön, livlig och stilla.

Klangen säger att friheten finns
och att någon inte ger kejsaren skatt.

Jag kör ner händerna i mina haydnfickor
och härmar en som ser lugnt på världen.

Jag hissar haydnflaggan – det betyder:
”Vi ger oss inte. Men vill fred.”

Musiken är ett glashus på sluttningen
där stenarna flyger, stenarna rullar.

Och stenarna rullar tvärs igenom
men varje ruta förblir hel.

Luister naar de Zweedse versie: https://www.lyrikline.org/en/poems/allegro-6985

Midwinter

Een blauw schijnsel
stroomt mijn kleren uit.
Midwinter.
Tinkelende tamboerijnen van ijs.
Ik sluit mijn ogen.
Er bestaat een geluidloze wereld
er bestaat een kier
waardoor doden 
de grens over worden gesmokkeld.

Midvinter

Ett blått sken
strömmar ut från mina kläder.
Midvinter.
Klirrande tamburiner av is.
Jag sluter ögonen.
Det finns en ljudlös värld
det finns en spricka
där döda
smugglas över gränsen.

Emma Tranströmer, dochter van de dichter, zong dit als lied in op haar album Dagsmeja: https://www.youtube.com/watch?v=yzMfiCrw7-M samen met 17 andere gedichten van haar vader. Ik hou zeker ook van haar stem!