Gisterenavond was ik vol verwachting op de boekvoorstelling van Mazzel tov van schrijfster Margot Vanderstraeten, opnieuw in de historische kelder van de al even historische Antwerpse boekenwinkel De Groene Waterman. En met deze non-fictionele roman of memoires zoals ze ze zelf bestempelt, over haar jaren als werkstudente in de functie van "tutor" voor de kinderen in een modern joods-orthodox gezin in Antwerpen, heeft ze succes geboekt! Een paar maanden na de release heeft ze al meer dan 10.000 exemplaren verkocht en zijn de vertaalrechten voor het Pools ook al in orde! Journaliste Martine Cuyt interviewde haar over haar boek en het succes dat ze er al mee bereikt heeft. In Nederland is ze in het VPRO-programma Nooit meer slapen gepasseerd, wat je hier kan beluisteren. Het onderwerp is dan ook boeiend genoeg: een gesloten gemeenschap als de joodse orthodoxe in Antwerpen die zo op zichzelf leeft, kan altijd wat de ogen uitsteken en buitenstaanders nieuwsgierig maken natuurlijk. 

Margot was in haar jonge jaren vooral op zoek naar een goede baan voor financiële redenen: om haar studies van vertaler-tolk te kunnen bekostigen in Antwerpen. De sociaal assistente wees haar er wel op dat ze bij een joodse familie zou solliciteren en dat dit niet evident zou zijn maar ze had als 20-jarige nergens schrik van en ze was zelfs vrij naïef volgens haar zelf, en uiteindelijk is ze in tegenstelling tot de studenten vóór haar in die familie die het slechts een paar weken volhielden, een heel aantal jaar gebleven en heeft ze een sterke band opgebouwd met de familie die ze in haar boek Schneider noemt, vooral ook met de twee kinderen die nu ook volwassen zijn. Ik heb het boek zelf nog niet gelezen, maar uit haar antwoorden maak je op dat ze een eerlijk beeld geeft als progressieve jonge vrouw uit de late jaren '80 - begin jaren '90 die zich afzette tegen haar eigen katholieke jeugd in Meulenberg (Houthalen), Limburg en samenwoonde met een Iraanse vriend in die tijd...  Dit zou een discussiepunt zijn in het boek maar de schrijfster getuigt dat ze ondanks de orthodoxe, zelfs zionistische inborst, altijd met veel respect werd behandeld.   

Het interview vond ik persoonlijk niet zo goed om eerlijk te zijn. De interviewster ging vooral in op haar persoonlijke geschiedenis met het gezin, en wilde nogal veel van het gezin te weten komen naar mijn aanvoelen, dit terwijl het heel duidelijk werd dat Margot Vanderstraeten de intimiteit en de privacy van de familie wilde respecteren en niet te veel op details over hen wilde ingaan. Dat de interviewster dit niet direct aanvoelde, vond ik zelf bepaald niet respectvol. Zij ging ook niet voldoende in op de vele thema's die aan bod blijken te komen in het boek, en waar ik enorm benieuwd naar ben geworden, maar deze werden eerder aangebracht uit de latere vragen uit het publiek in feite. Zo komen de politieke meningsverschillen naar voren over het Midden-Oosten, de immense impact van de Shoah (een andere benaming voor de holocaust op de joden tijdens W.O. II), de positie van mannen en vrouwen, het gebruik van de verschillende talen binnen het gezin en het feit dat er bijna geen Nederlands gebruikt wordt (wel Frans naar buitenuit en Hebreeuws en Engels binnen het gezin waarvan sprake bv; ook Jiddisch is een veel voorkomende taal bij de Antwerpse joodse gemeenschap), de Belgische en de internationale economie, enz.

Margot Vanderstraeten kijkt met een open blik naar die joodse gemeenschap en waarschuwt: niet alleen voor nieuwe antisemitische of antijoodse gevoelens, waarvan ze met zekerheid bevestigt dat die opnieuw de kop opsteken samen met de nieuwe tegenstellingen gevoed door de geradicaliseerde islam, maar ze adviseert de joodse gemeenschap ook zich zelf minder te verstoppen voor de maatschappij rondom hen en meer vertegenwoordigers naar voor te schuiven van hun diverse gemeenschap dan enkel de in Vlaanderen vrij bekende Michael Freilich, of je nu akkoord gaat met die laatste of niet. Haar boek is trouwens wel in Joods Aktueel besproken, vertelt ze, maar in een vrij passieve vorm waar vooral naar andere recensies verwezen wordt, en waar weinig tot geen eigen mening aan zou zijn toegevoegd. Eén van de vertegenwoordigers van de Antwerpse joodse gemeenschap heeft haar zelfs nauwgezet en plichtsgetrouw geholpen om haar boek te controleren op fouten voor wat betreft de stricte religieuze regels en normen die er bestaan binnen het jodendom, ook al heeft ze er zelf al enorm veel over geleerd. Deze man had ze heel graag voor het voetlicht willen brengen bijvoorbeeld ware het niet dat hij dit al op voorhand afgewezen had. 

Het kriebelt nu direct om Mazzel tov te gaan lezen bij mij, en ik heb het dan ook helemaal bovenaan staan hoewel er echter nog eerst enkele andere moeten volgen... 

En voor de foto dank ik Margot graag even voor de glimlach in mijn richting. Ze is sowieso een zeer sympathieke en sterke vrouw! :-)) Het was een zeer boeiende avond waarvan ik weer wat vermoeid maar gelukkig thuis kwam.