Een paar maanden geleden zetten de collega’s van We Love SciFi & Fantasy Stephen King in de kijker. Naar aanleiding van een van hun blogs beslisten een paar enthousiastelingen uit verschillende Clubs van Tien om zijn 22-11-1963 nog eens vanonder het stof te halen. Is het een standaard thriller of pure science fiction? En hoe zit het met de literaire kwaliteiten van het boek?

22 november 1963: de moord op president J. F. Kennedy. Er zijn veel mensen die geloven dat de wereld er nu veel beter aan toe zou zijn als die moord voorkomen had kunnen worden. Jake Epping krijgt onverwacht de kans om precies dat te doen: er bevindt zich een doorgang naar 1958 in zijn favoriete hamburgertent. Jake aarzelt niet, neemt een nieuwe identiteit aan en reist naar het verleden. Hij ontdekt dat het toen lekkerder rook, er minder vliegtuigstrepen in de lucht waren, het leven er langzamer en vriendelijker verliep... maar ook dat het verleden een weerbarstig en gevaarlijk karakter heeft. Het laat zich niet graag veranderen. De belangrijkste troef die het verleden in handen heeft is de liefde, die Jake destijds in het heden ontglipte, maar die hem des te sterker in het verleden verankert. Lukt het Jake uiteindelijk toch om Kennedy's leven te redden? En wat voor onverwachte, huiveringwekkende consequenties heeft dat in het heden?

Er werd afgesproken dat elke Club van Tien één of twee vragen zou bedenken en een eigen invalshoek kiezen. We Love Crime nam met drie lezers deel aan dit project. Joyce, Evy en Greet lazen vorige week het boek en beslisten om het spanningselement te onderzoeken. Dankzij de bijdragen van Lieke, Marjolein, Natalie en Nathalie kunnen wij jullie in totaal zeven meningen en dus een gefundeerd oordeel voorleggen.

Onze vraag luidde: Hoe scoort het boek voor jou qua spanning? Hoe heeft de auteur de spanning proberen op te bouwen? Kon je het boek makkelijk wegleggen of net niet?

Lieke (Reader): Ik zou niet raar opkijken als 22-11-1963 als thriller bestempeld wordt, want aan spanning is er geen gebrek in dit boek. Het is dat ik het af en toe weg móest leggen, omdat ik nou eenmaal ook moet eten en slapen, anders had ik het met genoegen in één ruk uitgelezen. De spanning zit hem vooral in de tijdsdruk, maar ook zeker in de offers die gebracht moeten worden en de ongewisse uitkomst. Eerst heeft Jake jaren de tijd om zich ervan te verzekeren dat Oswald inderdaad alleen handelt en hem daarna uit te schakelen, maar door allerlei factoren komt hij toch in tijdsnood en dat voert de spanning lekker op. Mijn vingers konden het amper bijhouden met bladzijden omslaan: ik racete door de laatste 250 pagina’s. Terwijl dit nota bene de tweede keer was dat ik het boek las!

Marjolein (Scifi/Fantasy): Voor mij zat er zeker genoeg spanning in. Aan de ene kant wilde ik gewoon heel graag weten of het ging lukken en wilde ik ook weten hoe het zou zijn als Jake terug was in de huidige tijd. Aan de andere kant vond ik zijn leven in Jodie erg leuk en gunde ik hem daar een gelukkig leven met Sadie. Ik weet niet zeker of het niet kunnen wegleggen lag aan het feit dat ik het boek moest lezen met een deadline of omdat het zo spannend was. Ik heb het wel in een treinvaart gelezen. Hoe King de spanning erin houdt? Ik moet het echt een keer gaan ontleden, want hij is gewoon een zeer begenadigd schrijver. Al moet ik bekennen dat hij af en toe te veel omschrijft, dan mag er van mij wel iets meer pit in.

Natalie (Lit): Er zit spanning, dreiging in het verhaal. Zoals bijvoorbeeld tijdens de periode die Jake doorbrengt in Derry. Ik ‘voel’ als het ware de spanning en een zekere dreiging: “Something wrong. Something bad”. De spanning zit ook in het feit dat ik benieuwd ben of Luke erin slaagt de aanslag te voorkomen en wat het ‘vlindereffect’ is. Als de aanslag wordt verijdeld, wat voor effect heeft dat op de loop van de geschiedenis? En wat te denken van deze intrigerende zin: “The past does not want to be changed. The past is obdurate.” Dat maakt dat ik door wilde lezen.

Nathalie (Lit): 22-12-1963 is zeker een spannend verhaal. Het is geen 800 bladzijden nagelbijten, maar het verhaal van Jake/George boeide me voldoende om te blijven lezen. Het is goed dat zijn leven in de periode 1958-1963 meer inhoud kreeg door de mensen die hij leert kennen, zijn grote liefde Sadie, de relaties die hij opbouwt, verschillende gebeurtenissen, enzovoort, want anders zou het plot wel wat te weinig inhoud hebben gehad voor de lengte van het verhaal. Het belangrijkste motief is of hij de moord op J.F. Kennedy gaat kunnen vermijden of niet, en wat dat voor effecten op de wereldgeschiedenis zou hebben. Dat verweven van feiten en fictie vind ik intrigerend. En hoe King die vraag beantwoordt, vind ik wel geniaal. Dat geef ik hem zeker mee. 

Joyce (Crime): Ik zou 22-11-1963 willen kwalificeren als een spannende psychologische roman. Het dagelijkse leven van een gewone Amerikaan in 1958 tot 1963 staat centraal. Jake/George geeft een unieke blik op het leven, als het ware is hij de lezer met zijn ervaringen reeds te hebben geleefd in 2011. Er is continu spanning aanwezig in het verhaal, maar het is voor mij niet de hoofdmoot van het verhaal. De vraag of het George gaat lukken om een belangrijke historische gebeurtenis te voorkomen, brengt de spanning in het verhaal. In de laatste bladzijden, daadwerkelijk in Dallas, is de spanning uiteraard veel meer voelbaar en meer gedetailleerd. Komen Sadie en George op tijd? Stephen King verhoogt deze spanning door het opgooien van allerlei obstakels op hun weg. Ik kon het boek niet makkelijk wegleggen, zodra Jake/George in 1958 arriveerde, was ik verloren en wilde ik alleen maar verder lezen.

Evy (Crime): Ik vond het boek wel spannend. King creëert een sfeer die je in zijn greep houdt. Het is moeilijk om meer dan 800 bladzijden dezelfde spanning vast te houden en dat is volgens mij ook niet het doel. Ik vroeg me steeds af of Jake in zijn opzet zou slagen en wat dan de gevolgen zouden zijn eens hij terugkeerde naar 2011. De hele wereld lijkt tegen Jake en dat zorgde voor veel ijzingwekkende situaties naar het einde van het boek toe! De dreiging komt van overal en dat maakt het voor de lezer erg onvoorspelbaar wát er precies gaat gebeuren! Ik kon het boek moeilijk wegleggen (haha, het was ook een beetje tempolezen om het op tijd uit te krijgen). Ik wou graag weten hoe het verder ging en hoe het ging aflopen vooral!

Greet (Crime): Dit boek is op een bepaald moment zo spannend dat het bijna ondraaglijk wordt. De eerste 600 bladzijden zijn erg goed, de spanning wordt opgebouwd en de plot uitgezet. De laatste 300 bladzijden zijn van een ongekend niveau wat mij betreft, beresterk! Hoe dichter we bij 22 november 1963 komen, hoe gedetailleerder de auteur te werk gaat. Van de vijf jaar tussen 1958 en 1963 krijgen we alleen hier en daar iets mee, genoeg om de personages en omstandigheden goed te leren kennen. Van de dagen voorafgaand aan de geplande moord op Kennedy, en vooral de uren ervoor, krijgen we elk detail mee. Grote onderscheiding voor Stephen King wat spanningsopbouw betreft. Ik kon het boek dan ook niet wegleggen, het moest er in vier dagen aan geloven.

Onze collega’s van de andere Clubs van Tien zochten een andere invalshoek om dit boek te bespreken.
Hun verslagen zijn hier (SciFi), hier (Lit) en hier (Readers) te vinden.

Conclusie van We Love Crime: Wij vinden 22-11-1963 een fantastisch en spannend boek! Joyce & Greet deelden resoluut vijf sterren uit, Evy had vier sterren over voor deze King.

Het verleden is weerbarstig, het wil niet veranderd worden…

Natuurlijk vragen wij ons af of jullie 22-11-1963 al gelezen hebben, bij de release in 2011 of recent, dat maakt niet uit. Indien niet, zijn jullie het na het lezen van onze blog alsnog van plan?