In onze rubriek 'Boek versus...' vergelijken we het boek met de serie of film die erop is gebaseerd. Deze maand is het Stephen King maand ter ere van Kings 70ste verjaardag en ging bovendien ook de nieuwe verfilming van IT de bioscoop in. De perfecte gelegenheid dus om zowel het boek als de film onder de loep te nemen en te vergelijken met elkaar. Demi van de SFFC10 heeft vorig jaar het boek in het Engels gelezen en vorige week de film in de bioscoop gezien: tijd om op onderzoek uit te gaan!

Let op: grote spoilers worden vermeden, maar aangezien de verschillen worden besproken kunnen er toch enkele kleine spoilers zijn!

IT - het boek

IT is de titel van een boek geschreven door Stephen King en tevens ook de naam van het wezen dat ronddwaalt in het riool van Derry. Dit wezen, wiens leeftijd en afkomst onbekend zijn, vertoond zich het meest als clown en maakt graag kleine kinderen bang. Dit, omdat hij het liefst angstig vlees eet.

Het boek werd gepubliceerd in 1986 en volgt de 'Losers Club': een groepje kinderen van elf jaar oud die door de tragische gebeurtenissen in hun stadje, Derry, bij elkaar zijn gebracht en die steeds hechter wordt. De latere leider van de Club, Bill Denbrough, verliest in het begin van het boek zijn broertje Georgie. Laatstgenoemde ging naar buiten tijdens een hevige regenbui met een papieren bootje gemaakt door Bill en werd later dood gevonden zonder arm. Deze gebeurtenis is niet het begin van de gruwelijke gebeurtenissen in Derry, maar het is wel de gebeurtenis die de Losers Club uiteindelijk bij elkaar brengt. De Club bestaat uit kinderen die allemaal outcasts zijn en worden gepest door een jongen genaamd Henry Bowers en zijn vrienden. Er is Eddie Kaspbrak, een jongen die heel ziekelijk is en smetvrees heeft. Richie Tozier is een jongen die graag impersonaties doet. Beverly Marsh is een meisje die in angst leeft van haar vader. Stan Uris is heel serieus en het meest bang voor IT en houdt van vogelspotten. Ben Hanscom is een jongen met overgewicht die nieuw is Derry. Mike Hanlon is een zwarte jongen die zich pas later bij de groep voegt na zijn hond door Henry wordt gedood en hij door hem wordt achtervolgd. Als laatste is er de leider, de al eerder genoemde Bill Denbrough die stottert en het meest van allen een reden heeft om IT te stoppen. In verloop van de zomer en erna komt elk lid van de Club IT een keer tegen in een verschijning die voor hen het engst is - IT voedt zich immers met de angst van kinderen en hoe banger ze zijn hoe sterker IT wordt en blijft. Algauw blijkt dat alleen de Club het in zich heeft om iets tegen IT te doen - maar hoe kan je een wezen verslaan die waarschijnlijk al millenia lang bestaat en de personificatie is van je grootste angst? Het is de eeuwige strijd tussen goed en kwaad, maar in het begin is deze strijd nog heel ongelijk. Het is pas in de tweede tijdlijn van het boek dat goed en kwaad het meest tegen elkaar opgewassen zijn. Of lijkt dat maar zo?

IT volgt twee tijdlijnen in het boek die elkaar steeds afwisselen - het ene speelt zich af eind jaren 50, wanneer de Losers Club nog kinderen zijn en voor het eerst te maken krijgen met IT. Het tweede speelt zich af in de jaren 80 wanneer de Club volwassen is, precies 27 jaar na de traumatische gebeurtenissen in hun jeugd. 

IT - de 2017 verfilming

Het eerste wat je moet weten voor je de film gaat zien is dat deze film zich alleen focust op de tijdlijn waarin de Losers Club kinderen zijn. Er zal een tweede film komen waarin de tijdlijn over de volwassenen zal plaatsvinden. Verder is er ook sprake van een verschuiving in de tijd - zo speelt deze film zich niet af in de jaren 50, maar de jaren 80. Dat betekent dat de tweede film zich ongeveer in onze tijd zal afspelen. Het betekent ook dat de verschijningen van IT anders zijn, omdat er in de jaren 80 andere dingen eng werden gevonden dan in de jaren 50. Wanneer je kijkt naar de leeftijd van de Losers zul je zien dat ze ietsje ouder zijn gemaakt in de film: namelijk dertien jaar in plaats van elf. Dit betekent dat ze op de zogeheten Junior High zitten - voor ons bekend als de brugklas - en nog meer te maken hebben met de balans tussen kind zijn en volwassen worden dan als ze elf jaar waren geweest. Al met al zijn er dus flink wat veranderingen geweest in de setting en de leeftijden, maar dit is absoluut niet storend wanneer je de film kijkt. 

Het boek bevat nogal wat passages die je als lezer oprecht overstuur kunnen maken. Zo is er veel dierenleed waar ikzelf nogal moeite mee had en is er een bepaalde scène aan het eind van de tijdlijn van de kinderen waarvan je wenkbrauwen omhoog zullen schieten. Alhoewel de film een 16+ rating heeft gekregen in Nederland vinden al deze elementen uit het boek niet plaats in de film. Daar was ik opgelucht om, maar het doet ook wel een beetje af aan de rauwe gruwelijkheid van het verhaal. Aan de andere kant is de beginscène van de film wel precies zoals in het boek en zet het gelijk de toon voor de film. Ondanks dat de écht heftige scènes zijn weggelaten is de film nog steeds eng te noemen. Elke keer wanneer IT als de clown verschijnt zullen de haartjes op je armen overeind komen, en de andere verschijningen van IT zijn ook lekker eng gemaakt. Er waren bijna geen goedkope schrikmomenten in de film zoals je tegenwoordig zo vaak in horrorfilms ziet. Meestal wist je precies wanneer er iets engs ging gebeuren, maar dat deed absoluut niet af aan de griezeligheid. Ikzelf ben het meest bang voor spinnen en in mindere mate voor clowns. Laatstgenoemde kwam natuurlijk vaak voor in de film, maar ik moet zeggen dat ik de Pennywise uit de oudere verfilming, gespeeld door Tim Curry, enger had gevonden om te zien - juist door hoe simpel en kleurrijk hij eruit ziet. De acteur van de nieuwe Pennywise, Bill Skarsgard, verdient overigens wel een compliment voor de nieuwe wijze waarin hij zijn rol heeft gespeeld. Hij is geen aftreksel van Curry's IT, maar een eigen geïnterpreteerde versie die menigeen de stuipen op het lijf zal jagen. 

Het boek van IT bevat meer dan 1000 bladzijdes en dus is het logisch dat zelfs twee films niet voldoende zijn om alle elementen uit het boek te omvatten. De film neemt wel de tijd om de Losers aan je te introduceren, en dat kan ervoor zorgen dat de film een beetje houterig aanvoelt. Zodra de ene Loser zijn eerste ontmoeting met IT heeft gehad volgt de volgende scène waarin een andere Loser een verschijning van IT tegenkomt. De spanning blijft er daardoor wel in, maar toch voelt het een beetje van de hak op de tak in plaats van één vloeiende overgang. Verder zijn deze ontmoetingen wel eng, maar zul je niet vaak schrikken. Zoals ik al eerder zei is dit geen schrikfilm, maar meer een film die de spanning wil opbouwen in jou als kijker en je betrokken probeert te maken in het welzijn van de Losers. Als je het boek niet hebt gelezen kan ik mij voorstellen dat je moeite kan hebben om elk kind uit elkaar te houden en sowieso mis je de diepgang. Natuurlijk kan het al afdoende zijn dat het om kinderen gaat die worden gepest en ook nog eens worden belaagd door IT waardoor je om ze gaat geven. Over gepest gesproken - Henry Bowers wordt onderbelicht in de film. In het boek heeft hij een grotere rol, maar in de film komen sommige van zijn ergste daden niet voor. Wél zal het meer dan duidelijk zijn dat Henry een geschifte jongen is met veel problemen. 

Review

Het boek kon bij vlagen schokkend en walgelijk worden genoemd, maar het was tegelijkertijd ook een sterk verhaal over het opgroeien van kinderen en de trauma's die zij moeten verwerken. De tijdlijn van de kinderen vond ik leuker dan die van de volwassenen, maar al met al was dit boek absoluut één van Kings beste werken. 

De verfilming van 2017 was een goede, betrokken poging om het monster van een boek op het witte doek te krijgen op een manier die trouw blijft aan het bronmateriaal, maar toch ook nieuwe elementen vindt die beter werken in onze huidige tijd. Het was geen film die je de stuipen op het lijf jaagt en het voelde allemaal een beetje houterig en versneld aan. Dit is echter onvermijdelijk wanneer je kijkt naar de korte tijd die de regisseur heeft om een groot verhaal op een goede manier te vertellen. Je zou kunnen zeggen dat het misschien beter was geweest als het boek in een serie was gemaakt, maar zelf denk ik niet dat het boek geschikt is als serie. Er zijn te veel 'rustige' momenten die zich niet lenen voor een serie waarin je als kijker overtuigt moet worden om verder te kijken. IT is veel meer dan een horrorverhaal - het is een verhaal over opgroeien, trauma's verwerken, angsten overwinnen en je onschuld verliezen. De film doet een aardige poging om al die leden van de Losers Club een eigen stem te geven, maar het blijft een onderbelichte film. Als King fan zul je deze verfilming wellicht wel tot één van de betere verfilmingen van Kings werk zien. Ikzelf vermaakte me prima tijdens de film en ik genoot van de humoristische momenten in de film. Een hoogtepunt was toch wel Eddie, die vaak de anderen waarschuwde voor onsanitaire situaties, en niet een maar twéé 'fanny packs' bij zich droeg met medische spullen die hij onderweg nodig zou kunnen hebben. Gekoppelt met zijn hoge jongensstem en bloedserieuze gezichtsuitdrukking was hij echt hilarisch. Tot je zijn moeder ziet en langzaamaan begrijpt hoe Eddie de nerveuze, ziekelijke jongen is geworden die hij nu is. 

Conclusie: de film kan niet tippen aan het boek, maar dat is eigenlijk in alle gevallen zo. Het is het absoluut waard om in de bioscoop te zien en de Losers zijn goed geportretteerd. Het is onvermijdelijk echter dat de diepgang mist, en veel iconische scènes missen. Wel is het een enorm pluspunt dat al het dierenleed en DE scène zijn weggelaten. Ik ben benieuwd naar IT: Chapter Two, zoals de tweede film zal heten. 

Al moet ik bekennen dat ik nu al kippenvel krijg als ik denk aan wat er daarin gaat gebeuren...

Heb jij of ga jij IT in de bioscoop zien? Heb je het boek gelezen en wat vond jij ervan? Deel je ervaringen met ons!