Vandaag, 8 maart, is het internationale vrouwendag. Vrouwen (en mannen) van over de hele wereld staan vandaag stil bij de solidariteit en strijdbaarheid van vrouwen. We vieren hun onafhankelijkheid. Van oudsher hebben vrouwen moeite gehad hun stem te laten horen, ook in de schrijverswereld. Hier hadden we vorig jaar in ons artikel Ode aan de schrijfster al aandacht aan besteed. Iemand die wel volop onafhankelijkheid bezat, was Ursula Le Guin. Onlangs overleed ze op 88-jarige leeftijd en daarmee verloor de wereld een groot schrijfster op gebied van Scifi/Fantasy. Hoog tijd voor een ode aan deze bijzondere vrouw.

Opvallend karakter

Ursula Kroeber Le Guin werd geboren  in 1929 en stierf afgelopen 22 januari. Tot aan het einde van haar leven schreef ze. Volgens haar familie was ze nooit bezig niet te schrijven. Ze voelde zich er zelfs een beetje schuldig over dat ze nog schreef, omdat ze het nu alleen voor haar eigen genot deed.

Haar Aardzee-boekenreeks behoort tot de bekendste van haar werken en was een zeer invloedrijke serie in de jaren 70. Opvallend is dat Le Guin vaak mannelijke hoofdpersonages beschrijft. Haar eigen moeder vroeg haar wel eens: "Waarom schrijf je alleen maar over mannen?" Ursula gaf als antwoord: "Stel me eens een vraag die ik wel makkelijk kan beantwoorden."

Ze heeft een groot aantal prijzen gewonnen, waaronder vijf Hugo Awards en zes Nebula Awards, de twee bekendste onderscheidingen voor sciencefiction. Veel van haar werk in de sciencefiction valt binnen het zogenaamde zachte of soft-sciencefiction. Boeken binnen dit genre besteden veelal meer aandacht aan de samenstelling en de opbouw van een beschaving, dan aan de technologische of wetenschappelijke aspecten. Terugkerende thema’s kunnen zijn: hoe zijn de relaties onderling, wat voor type mensen bestaan er en hoe gaan ze met elkaar om.

Oeuvre

Le Guins carrière begon meer dan 50 jaar geleden en eindigde na meer dan 50 boeken, enkele gedichten, korte verhalen, kritiekteksten en de vertaling van de Tao Te Ching.

De Aardzee-serie uit 1968 doet redelijk standaard aan in de huidige fantasy boekenwereld. Je hebt de grote lijnen van het verhaal waarschijnlijk al vaker gelezen. In het boek groeit de jongen Ged met behulp van een magische school uit tot een machtige tovenaar. De opzet en uitwerking lijken eenvoudig, maar ondertussen legt Ursula K. Le Guin wel de basis voor de hedendaagse fantasy. Hebban-recensent  Jan Koster schrijft over de serie: “De drie delen kennen een verschillende sfeer. Deel 1 is een relatief rechttoe – rechtaan fantasyverhaal. Deel 2 is mysterieuzer en heeft een dreigender en donkerder sfeer. Het slotdeel valt vooral op door de filosofische aspecten, zoals een goed uitgewerkte discussie over de voors en tegens van eeuwig leven.” Aardzee valt op door de inmiddels wat verouderde stijl, de voor het genre relatief lange zinnen en de rust. Auteurs zoals Margaret Atwood en David Mitchell geven ruiterlijk toe dat ze verder hebben gebouwd op het fundament van Le Guins werk. Zonder dit bedrieglijk simpele en dunne boekje zou het moderne fantasy landschap er waarschijnlijk heel anders uitzien!”

Andere toonaangevende werken van Le Guin zijn het boek De linkerhand van het duister en De Ontheemde (The Dispossessed).

Meer dan schrijfster alleen

Ursula Le Guin was niet alleen een geweldige schrijfster, ze was veel meer dan dat. Literair icoon, feministe, sociologe, voorstander van diversiteit en een uitzonderlijke vrouw. Een vat vol intelligente humor en een tikkeltje dwars . Ze schroomde niet om haar mening te laten horen en geloofde dat zij net als haar mannelijke beroepsgenoten behandeld diende te worden. In de jaren 50 en 60 schreef ze vijf boeken die keer op keer werden afgewezen door uitgevers, mede omdat ze ontoegankelijk zouden zijn. Het weerhield haar er echter niet van toch weer door te gaan met schrijven en scripts aan te bieden aan uitgevers.

Dat Ursula Le Guin streed voor meer diversiteit uitte zich vooral in de keuzen van haar personages en haar bescherming ervan, zoals een moederkloek om haar kuikens . Haar karakters in boeken zijn dikwijls niet blank. “Mijn karakters zijn gemixt, ze zijn zoals een regenboog. Blanke mensen zijn een minderheid op de wereld, dus waarschijnlijk zullen er in de toekomst veel meer gemixte genenpoels komen".

Leeservaringen

De meeste boeken schreef Ursula Le Guin alweer een tijdje terug en voelen hier en daar wat gedateerd aan. Maar als je de achtergrond weet van deze dame en in welke tijden ze schreef, bekijk je de verhalen misschien op een andere manier. De Wilde gave is een nieuwer boek  (2014) en zou een uitstekende basis zijn om aan het oeuvre van Le Guin te beginnen. Hebbanredacteur Debbie las dit boek in het Engels en schrijft erover: Prachtig boek, zo vloeiend, vol en rijk. Er zijn vast nog meer leeservaringen van leden te horen, dus als je die hebt, zet ze in de opmerkingen! Dank in ieder geval aan Lieke en Debbie voor het delen van hun ervaringen.

We kunnen concluderen dat Ursula Le Guin een uniek persoon was. Ze laat de wereld door haar bijdragen rijker achter. De beste ode die je een schrijver nu kunt geven is haar erfenis te lezen. Op Hebban staan nog weinig recensies, dus het zou een leuke uitdaging zijn om eens werk van haar te lezen. Doen jullie mee?