In de laatste week van oktober was Tad Williams in Nederland en België om zijn nieuwe boek De Kroon van Heksenhout te promoten. In dit eerste deel van een nieuwe trilogie, het vervolg op zijn bekende fantasyserie Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard, keert hij bijna dertig jaar na de publicatie van het eerste boek terug naar de wereld van Osten Ard. Saskia en Kim waren zaterdag in Arnhem waar hij in Boekhandel Hijman Ongerijmd vertelde over zijn boek, vragen van fans beantwoordde en de tijd nam om meegebrachte of net aangeschafte boeken te signeren.

Veel tijd om vooraf de boekhandel uitgebreid te bekijken was er niet. Een kwartier voordat de meet and greet zou beginnen werden alle bezoekers naar boven gestuurd waar een zaal was ingericht voor lezingen en optredens. Hier lagen de boeken uit de Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard-serie al klaar, evenals het tussendeel Het Hart van Steen en het eerste boek van de nieuwe trilogie. De weinige lezers die deze boeken nog niet in bezit hadden konden ze dus vooraf aanschaffen zodat ze die daarna konden laten signeren.
Fans waren helemaal vanaf de andere kant van het land of uit Duitsland naar Arnhem gekomen. Heel druk was het echter nog niet toen Williams om stipt twee uur de zaal binnenkwam. Dat ging natuurlijk gepaard met de nodige opwinding en wat gespannen gefluister (“Is dat hem? Ja, dat is hem!”). Een medewerkster kondigde Luitinghredacteur Maarten Basjes aan, die op zijn beurt Williams introduceerde aan het publiek. Samen namen ze plaats op het bescheiden podium waar al twee stoelen klaarstonden. Williams was gekleed in karakteristiek zwart en leek ondanks zijn vele andere bezoeken van de dagen ervoor zin te hebben in deze middag.
Voordat het interview begon peilde Basjes nog even of het publiek goed genoeg Engels sprak, of iedereen Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard gelezen had en of er lezers waren die het nieuwe boek al uit hadden. Dat eerste bleek het geval te zijn. Tot mijn schaamte moest ik als enige bekennen alleen andere boeken en enkele korte verhalen van Williams gelezen te hebben. Williams beloofde heel lief speciaal voor mij niet te veel te verklappen. (Als je ooit meteen de onverdeelde aandacht van publiek én auteur wil krijgen: dit is de manier. Ik raad het alleen niet aan.) Er bleken inderdaad fans te zijn die De Kroon van Heksenhout al gelezen hadden. Iemand had de Engelse versie gelezen en iemand anders de Nederlandse. Anderen hadden het boek net gekocht. Hun geduld werd nog even op de proef gesteld; Williams zou pas na het interview een fragment voorlezen.

Basjes stelde meteen de meest voor de hand liggende vraag: waarom had Williams besloten om na bijna dertig jaar een vervolg te schrijven op zijn bekende serie? Dat Williams niet alleen in zijn boeken lang van stof is werd toen al duidelijk. Net als veel andere schrijvers maakt hij van zijn antwoorden hele verhalen die ongetwijfeld met een korreltje zout genomen moeten worden. Zijn verhaal over deze nieuwe trilogie is desalniettemin erg vermakelijk. Hij vertelde dat fans regelmatig aan hem vroegen of hij ooit nog terug zou keren naar de wereld van Osten Ard. Zij bleken daar niet als enige op te hopen. Ook zijn vrouw Deborah, die mee was op zijn boektour en die trots op de eerste rij zat, begon er wel eens over, net als zijn uitgever. Nadat zijn vrouw dat ’s avonds vlak voordat ze gingen slapen weer eens ter sprake gebracht had dacht Williams er nog eens goed over na. Hij was nu dertig jaar ouder dan toen hij het eerste deel schreef en dertig jaar is een lange tijd. Hij vroeg zich af hoe het leven van de personages er zoveel jaar later uit zou zien. Misschien waren ze inmiddels getrouwd of hadden ze kinderen gekregen, net zoals hij. Hij kreeg meteen allemaal ideeën over hoe het hen zou kunnen zijn vergaan. Dat maakte hem zo enthousiast dat hij de rest van de nacht niet meer kon slapen. ’s Ochtends deelde hij zijn vrouw mede dat hij wist waar zijn nieuwe boek over moest gaan.
Vervolgens bracht Basjes iets ter sprake wat in vrijwel elk fantasyboek voorkomt: reizen. Williams bleek erg geïnteresseerd te zijn in andere landen. Hij vindt het erg leuk zich in (fictieve) landen te verdiepen en uit te zoeken welke systemen en uitvindingen hij kan gebruiken voor de landen in zijn eigen boeken. Hij heeft dan ook medelijden met de medewerkers van uitgeverijen, in dit geval Basjes, die hem op perstours zoals deze moeten begeleiden en die tijdens het rijden ook nog eens ‘honderd vragen per uur’ moeten beantwoorden. Hij vond het fascinerend hoe de Nederlanders de zee hebben kunnen terugdringen en vroeg meteen hoe dat gelukt is. Ook bekende hij dat hij research doen misschien nog wel leuker vindt dan het schrijven zelf en dat hij zichzelf daarom soms kritisch toe moet spreken om echt aan het werk te gaan.

.

.

.

.

.

.
Links: Tad Williams leest voor, midden: de zaal zit vol enthousiaste fans, rechts: Maarten Basjes interviewt Tad Williams

Het gesprek belandde vervolgens op de gevechten die vaak voorkomen in fantasyboeken. Williams vertelde dat hij weet dat veel lezers het heel interessant vinden om daarover te lezen, maar dat hij er zelf eigenlijk niet zo veel mee heeft. Hoewel scènes met gevechten noodzakelijk zijn vindt hij ze niet heel leuk om te schrijven. Hij vindt het wel interessant om te vertellen over gewone mensen die hierbij betrokken raken. Dat was ook het uitgangspunt van Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard. Williams wilde een fantasyverhaal vertellen vanuit personages uit de wat lagere bevolkingslagen en niet vanuit koningskinderen, zoals in veel andere verhalen het geval is. Als hij over gevechten schrijft dan wil hij dus ook hun perspectief laten zien. Je beleeft het gevecht zoals zij dat beleven en ziet zelden het complete plaatje.

Na het interview las Williams een fragment voor uit het eerste hoofdstuk van De Kroon van Heksenhout. Zo goed als spoilervrij. Vooraf waarschuwde hij al dat er dan wel liederen in het boek stonden, maar dat hij deze niet zou zingen. In plaats daarvan zou hij ze op een lyrische manier voordragen zodat duidelijk was dat het om een lied ging. Dat deed hij dan ook met verve. Hij leefde zich helemaal in, compleet met dramatische gebaren als het de personages even allemaal te veel werd. Williams heeft een erg prettige voorleesstem en hij versprak zich maar een enkele keer. Erg knap, zelfs als je de tekst hebt geschreven en hem misschien al honderd keer hebt moeten (voor)lezen.
Vooraf had Basjes een glas water klaargezet, maar Williams had toen nog geen dorst. Of Basjes het glas even vast kon houden? Dat ‘even’ werd een dik kwartier. Williams was goed op dreef. Benieuwd geworden? Iemand in het publiek heeft het opgenomen.

Tad Williams leest voor uit De Kroon van Heksenhout. Deze opname is gemaakt door Pieter Lak (DenserNL).

Tijdens het interview en het voorlezen waren er nog meer fans binnengekomen. Intussen zat de zaal helemaal vol. Voordat beneden de signeersessie zou beginnen mochten we nog enkele vragen stellen. Iemand was benieuwd naar Williams’ favoriete boeken van hemzelf en van anderen. Over dat laatste hoefde hij niet na te denken: In de ban van de ring natuurlijk. Tolkien had hem geïnspireerd om ook een groots fantasyavontuur te bedenken. Hij had nog wel wat andere favorieten, maar Tolkien was toch wel zijn grootste voorbeeld. Tussen zijn eigen boeken kon hij wat moeilijker kiezen, al had De drakentroon een bijzonder plekje in zijn hart omdat het zijn eerste echt grote boek was.
De volgende voor de hand liggende maar wel kritische vraag: waarom had Williams besloten om Het Hart van Steen te schrijven? Eigenlijk was dit verhaal toch vooral bedoeld om nieuwe personages te introduceren? Gelukkig moest Williams vooral lachen om die vraag. Ja, dat kon hij niet helemaal ontkennen. Hij was ook niet van plan geweest dit boek te schrijven. Toen De Kroon van Heksenhout door een fusie van de uitgeverij ineens een jaar later gepubliceerd zou worden en er dus minder geld binnenkwam dan verwacht moest hij iets verzinnen om voor zijn gezin te kunnen zorgen. Hij bedacht daarom een paar boeken, onder andere dit verhaal omdat hij toch al bezig was met boeken die in de Osten Ard-wereld speelden. Hij wilde dat hij een poëtischer antwoord kon geven, maar de reden om dit boek te schrijven was dus eigenlijk heel praktisch. Tijdens het schrijven was hij er echter natuurlijk wel net zo aan gehecht geraakt als aan al zijn andere verhalen.

Het vragenrondje ging nog even door. Schrijft Williams wel eens verhalen die buiten zijn comfortzone vallen? Nou, zijn comfortzone is zo groot dat dat moeilijk is. Hij had na Staartjagers zang (hij deed een redelijk succesvolle poging om de titel in het Nederlands uit te spreken) een idee gehad voor een historisch verhaal. Zijn uitgever had hem er echter fijntjes op gewezen dat dit zijn kans was bij een grote uitgeverij en dat die alleen verbeeldingsliteratuur uitgaf.
Williams vindt het interessant om nieuwe dingen te proberen, soms tot frustratie van zijn uitgever omdat elk werk dus weer heel anders is. Samen met zijn vrouw Deborah heeft hij ook boeken voor jongvolwassenen en voor kinderen geschreven. Alleen de eerste zijn uitgegeven. Bij het kopen van boeken voor hun eigen kinderen ontdekten ze dat sommige jeugdboeken erg middelmatig waren. Ze dachten dat ze het zelf op zijn minst net zo goed konden. Wat Williams ook schrijft, hij vindt het wel belangrijk om zijn fans niet van zich te vervreemden.


.

.

.

.

.
Tad Williams signeert onze boeken. Zijn vrouw Deborah (met zonnebril en oranje sjaal, foto rechts) kijkt toe

Al met al duurden het interview, het voorlezen en de vragenronde anderhalf uur, veel langer dan aangekondigd was. Beneden in de winkel was er vervolgens nog een uitgebreide signeersessie waarbij fans zelfs de kans kregen op de foto te gaan met de schrijver. Verbaasde toevallige bezoekers die fan bleken te zijn gingen ook nog snel in de rij staan. Williams nam de tijd en maakte met iedereen een praatje. Zowel hij als zijn vrouw kwamen erg sympathiek over.
Williams’ eerste poging om mijn naam te schrijven (op een apart blaadje om te achterhalen of hij die goed spelde) resulteerde in heel veel streepjes. Gelukkig is wat hij in de boeken schreef wel goed te lezen. Saskia had een hele koffer vol boeken meegenomen zodat Williams alle eerste delen van zijn series kon signeren. Het was grappig om te zien hoeveel boeken dat alleen al waren. Williams merkte op dat het aardig van ons was dat we helemaal achteraan in de rij waren gaan staan zodat lezers met minder boeken eerst konden.

.

.

.

.

.

.

Na het signeren van al deze boeken was hij nog niet klaar. Enkele fans die er die niet bij konden zijn hadden een boek achtergelaten zodat Williams er een handtekening en een boodschap in kon zetten en de winkel greep zelf natuurlijk ook de kans aan om een aantal exemplaren te laten signeren. Aan het eind van de middag had Williams vast een pijnlijke hand. En dan zat zijn Europese boektour er nog niet eens op. Een dag later was hij alweer te gast op de Boekenbeurs in Antwerpen.
We vonden het heel bijzonder dat we de unieke kans kregen om Tad Williams te ontmoeten. Het was een erg geslaagde middag die we niet snel zullen vergeten en waaraan we bij het lezen van zijn boeken ongetwijfeld nog wel eens terug zullen denken.

-Kim-

Met dank aan Luitingh Fantasy (in het bijzonder Maarten Basjes), de medewerkers van Boekhandel Hijman Ongerijmd en natuurlijk Tad Williams en zijn vrouw Deborah Beale.

Meer lezen over Tad Williams? Op Fantasywereld schreef Basjes een interessant artikel over de omslagen van de boeken. Ook verscheen er een interview in twee delen. Het eerste deel lees je hier en het tweede hier.