Ieder jaar organiseert het CPNB in samenwerking met de bibliotheken het evenement ‘Nederland leest’. De hele maand november staat in het teken van het thema van dit jaar: Robotica. Dat vinden wij sciencefiction liefhebbers reuze spannend. De dingen die ooit verre toekomstmuziek leken komen steeds dichterbij en worden werkelijkheid.
In bibliotheken door het gehele land vinden lezingen en debatten plaats over de robotisering van onze maatschappij. Wij dragen ons steentje bij door deze maand wat te vertellen over robots in (kinder) boeken, over kunstmatige intelligentie en nog veel meer. En wat hebben Robots met bibliotheken te maken? Daarop hebben wij het antwoord dus volg onze Spot!

Ontwikkeling

Robots zijn alomtegenwoordig in onze maatschappij. Ze zijn niet meer weg te denken en de ontwikkeling gaat snel. In industrieën werd al langer gebruik gemaakt van robots maar nu komen ook de zelfrijdende auto’s en de bezorgdrônes op. Er wordt al gedacht aan het inzetten van zorgrobots en sommige krantenartikelen worden al door bots gemaakt. In Dubai heeft de politie in de maand mei de eerste ‘Robocop’ in dienst genomen. Deze kan aangiftes ontvangen en je kunt er verkeersboetes aan betalen. Via een camera in de robot kan de politie burgers in de gaten houden. Hij spreekt al verschillende talen en de bedoeling is dat hij er nog veel meer gaat spreken. Over twee jaar willen ze het volgende model klaar hebben dat zich met 80 kilometer per uur moet kunnen voortbewegen. In 2030 moet het politiekorps voor een kwart uit robots bestaan.

Waar gaat dit naar toe?

Welke kant gaat dit op? Wat kunnen we in de toekomst verwachten en wat vraagt dit van mens en maatschappij?
Rond deze vragen organiseren de bibliotheken in het land diverse activiteiten. Een overzicht hiervan is te vinden op de site van Nederland leest.

Gratis Boekje met iets heel Speciaals

Om het debat te bevorderen, verspreidt Nederland Leest ook nu weer boekjes die je in de bibliotheken kunt ophalen. Je hoeft geen lid te zijn van de bibliotheek om ze te kunnen verkrijgen. Sinds vorig jaar heeft Nederland Leest een Junior-editie zodat ook kinderen kunnen meepraten. Het boek voor kinderen van tien tot veertien jaar heet Cyberboy en is geschreven door Tanja de Jonge, educatiespecialist bij de Bibliotheek Hoorn. Robotica speelt een grote rol in het verhaal. De essentie draait om de vraag wanneer iemand een mens is en wanneer een machine? En kun je bevriend zijn met een machine?
De junior editie is niet bij iedere bibliotheek verkrijgbaar. Dus mocht je het boek graag willen lezen dan kun je het natuurlijk ook verkrijgen in de boekhandel of lenen in de bibliotheek.

Wel overal verkrijgbaar is Ik Robot van Isaac Asimov, het boek voor volwassenen. De in 1992 overleden Isaac Asimov was een van de bekendste sciencefiction schrijvers. Hij schreef vele robotverhalen en bedacht drie wetten waaraan Robots moeten voldoen om veilig te zijn voor de mens. Het oorspronkelijke boek bestaat uit negen verhalen over de steeds verdergaande ontwikkeling van robots. Robotpsychologe Susan Calvin kijkt in 2057 terug op haar carrière en vertelt ons in die negen verhalen over de probleemrobots die zij in haar leven tegenkwam. De oplossing van elk probleem is iedere keer te vinden in de toepassing van deze drie wetten. De met humor gebrachte verhalen lezen hierdoor als een puzzel.

Nederland Leest geeft het oorspronkelijke boek een speciaal en hedendaags tintje door de toevoeging van een extra verhaal dat geschreven werd door Ronald Giphart samen met een robot. Men leerde de robot wat literatuur was door hem 10.000 boeken te voeren waarna hij samen met Giphart aan de slag ging. Het resultaat mag je lezen in het tiende verhaal. Wil je meer lezen over dit experiment kijk dan op deze site
Giphart toert in de maand november door het land en bezoekt bibliotheken om te praten over het experiment en over robotica.
Hier kun je hem ontmoeten.

De eerste robot in de literatuur

Asimov was niet de eerste die over robots schreef. In 1921 gebruikte de Tsjechische schrijver Karel Čapek het woord robot voor het eerst in een toneelstuk genaamd R.U.R. Deze afkorting staat voor Rossums Universal Robots, een fabriek waar robots gemaakt worden. In het verhaal worden robots massaal geproduceerd en ingezet als goedkope en slaafse arbeidskrachten. De directeursvrouw wil echter robots met menselijkere trekjes. Dit leidt ertoe dat de robots ontevreden worden over hun bestaan, een vakbond oprichten en in opstand komen. Uiteindelijk loopt het niet zo goed af voor mensheid en robots hoewel het stuk een open einde kent en de vraag oproept of robots zich kunnen voortplanten.

De robots uit R.U.R zijn overigens anders dan wij ons nu voorstellen. Ze worden gemaakt in kneedmachines en vaten met behulp van chemische substanties. Hun lichamen worden door drukpersen in een menselijke vorm geperst. Ze zien er dus uit als gewone mensen. We zouden ze tegenwoordig eerder androïde dan robot noemen.

Het woord robot is door Čapek verzonnen en afgeleid van bestaande Tsjechische woorden zoals robota en robotnik. De strekking van deze woorden duidt op dwangarbeid, zwoegen en dienstbaarheid. Nog veel vroeger kende de oude Slavische kerktaal het woord ‘rabota’ dat op zijn beurt afstamt van het woord ‘ rabu’ dat slaaf betekent.

Wat vind jij?

Nederland Leest heeft de onderstaande zes stellingen verzonnen aan de hand waarvan ze hopen dat deze discussie door het hele land gevoerd wordt. Wat is jouw mening over onderstaande stellingen?

1. Ik laat me liever opereren door een robot
2. Kun je verliefd worden op een robot
3. Robots kunnen prima kunst maken
4. Niet kinderen, robots hebben de toekomst
5. Het is goed dat een robot op oma past, dan is ze niet alleen
6. Robots moeten loonbelasting betalen

Als je wat meer toelichting wilt op de stellingen volg dan de link. 

Je kunt natuurlijk ook meedoen aan de leesclubs die Hebban organiseert.

Schrijf je hier in voor de leesclub van Ik Robot
En hier kun je je inschrijven voor de leesclub van Cyberboy.

Vanaf 6 november kun je op deze site zelf een verhaal schrijven met Asibot, de unieke literaire robot.

Hou ons in de gaten voor meer spannend nieuws.

-Saskia-