Vandaag is het in een deel van Vlaanderen Moederdag, het ideale moment om boeken over moeders in de kijker te plaatsen. Nogal wat auteurs – opvallend veel mannen trouwens – schrijven een boek waarin hun eigen of een fictieve moeder de hoofdrol speelt. Twee jaar geleden plaatste Daphne Van Rijssel hier al een uitgebreid overzicht van moederboeken. Ik (Sigried) voeg daar graag een aantal boeken aan toe die ik de afgelopen jaren gelezen heb:

• Mohammed Benzakour: Yemma

“Ik trok een gekke bek, keek scheel en hoopte dat ze zou lachen. Ze knikte triest en richtte haar blik weer naar buiten. “ Yemma is een zeer menselijk geschreven verhaal over de liefde tussen moeder en zoon en de verbijstering die de overhand krijgt wanneer deze relatie niet meer de normale patronen kan volgen. De pogingen om de oude, vertrouwde relatie weer tot leven te brengen lopen vaak uit op een sisser. De verteller reageert geïrriteerd op het personeel, weet met zijn verdriet geen blijf, probeert oplossingen te verzinnen voor grote en kleine problemen en stelt alles in vraag om ten slotte tot een gelaten aanvaarding te komen. Breekbaar, maar niet zonder humor.

• Arnon Grunberg: moedervlekken

Moedervlekken is aangrijpend op een wrange manier. “De hoop de ander te veranderen door middel van liefde is een van de grote illusies op de wereld.” Dat lijkt de kern van het verhaal te zijn, maar weerhoudt er de personages niet van onvermoeid pogingen daartoe te wagen. Kadoke en zijn moeder, maar ook nevenpersonages, worden diepgaand uitgewerkt, waardoor je kan meegaan in de vreemde wendingen die het verhaal soms neemt. De grenzen van de psychiatrie, de aftakeling van de mens, de worsteling met afkomst en daaraan verbonden rituelen… Grunberg stelt veel vragen, maar komt niet aandraven met pasklare antwoorden. Zo confronteert Grunberg de lezer regelmatig met zijn/haar eigen wereldbeeld, zonder daarbij met het vingertje te wijzen.

• Ronald Giphart: Ik omhels je met duizend armen

Giphart vertelt over de spierziekte en dood van zijn moeder. Dat verhaal wordt gestructureerd door een stroom van anekdotes over een vakantie met vrienden in La Palma. Het contrast tussen beide verhalen is groot, te groot voor mij. Hoewel de vakantieanekdotes voor de nodige luchtigheid zorgen, zijn de grappen en verhalen vaak te flauw en/of te dik aangezet om indruk te maken. Dat het hoge tempo geen ruimte laat voor sentimentaliteit is de grote sterkte van het boek. De zorg en liefde voor zijn moeder worden op een humoristische en realistische manier verteld, zonder daarbij afbreuk te doen aan de twijfels en het verdriet die regelmatig voor storm in zijn hoofd zorgen. Ik genoot van de prachtige taalvondsten en scherpe observaties, maar de stoere cowboyverhalen stonden de uiteindelijke ontroering in de weg. 

• Diane Broeckhoven: Wat ik nog weet

In drie tijdsetappes beschrijft Diane Broeckhoven de fragiele relatie tussen een moeder en haar zoon. Wat volgt zijn geen lange filosofische overpeinzingen, maar menselijke, rake observaties: " Ik hield van haar. Maar ik zei het niet. Ze zou er zelf wel achter komen.” Het boek bevat geen woord te veel, ik las het in één ruk uit. Aan het einde bleef ik stil achter, overrompeld door de schijnbare eenvoud waarmee dit verhaal geschreven is. Warm, hoopgevend, levensecht - mooi.

• Martje van Der Brug: Wat doen we met moeder

Waar in de eerste helft van het verhaal vooral de breekbaarheid en hulpeloosheid van de moeder prachtig is beschreven, worden in de tweede helft ook de gevoelens van de volwassen kinderen uitgelicht. De subtiele verschuivingen in de machtsverhoudingen maken het verhaal boeiend en verrassend. Martje van Der Brug heeft een prettige schrijfstijl. De dialogen zijn realistisch en herkenbaar. Ze slaagt er bijzonder goed in om met veel humor over moeilijke onderwerpen als ziekte en dood te schrijven. Zo maakt ze maatschappelijk belangrijke thema’s op een toegankelijke manier bespreekbaar bij een ruim publiek.

• Esther Gerritsen: Dorst

‘Dorst’ is een prachtig, triest, grappig en enerverend boek. Met korte, rake zinnen worden de dialogen levensechte gesprekken. De moeizame relaties worden door deze schrijfstijl zo tastbaar dat ik tijdens het lezen zat te schuifelen van ongemak. De personages worden op sublieme manier getypeerd (“ Hij wil de bami met garnalen maar dan met tong en een andere saus”). Iets na het midden zakt het verhaal even in en gaat de geloofwaardigheid wankelen, maar het boek eindigt even sterk als het begint. Conclusie: een roman met een heerlijk ritme, verrassende personages en een perfect evenwicht tussen tragedie, tederheid en humor.

• Hugo Borst: Ma

Deze heb ik nog niet gelezen, maar staat op mijn Dringend Te Lezen Lijst.

Welke van deze boeken lazen jullie al? Laat in de commentaren zeker weten welke moederboeken nog ontbreken.