Het is al weer 5 maanden geleden dat wij van  We Love Lit op bezoek waren bij de schrijver Wil Boesten in Dordrecht. Uitgebreid heeft hij toen stil gestaan bij zijn boek Grond (2015). Het ontstaan van het idee van het boek en de muzikale achtergrond. Nu is het hoog tijd dat wij stilstaan bij dit boek.

 Korte inhoud:

April 2010. Jazztrompetist Lucas Lels  komt na een niet zo geslaagd optreden en een mislukte nacht bij een vrouw, vast te zitten op de luchthaven van New York. De uitbarsting van de Ijslandse vulkaan Eyjafjallajokull legt al het vliegverkeer stil. Op het drukke vliegveld krijgt hij een telefoontje uit Maastricht: zijn oom Louis is dood. In de chaos die is ontstaan keert Lucas in gedachten vele malen terug naar zijn geboortegrond Limburg en de demonen uit zijn jeugd. Tijdens het lange wachten probeert hij hiermee zo goed en zo kwaad als hij kan, in het reine te komen. Eenmaal terug in Limburg wacht hem de rouw om het verlies van oom Louis, zijn tante Patricia en de strijd om zijn (muzikale) leven weer op te pakken.

De leesclub:

Niemand van de leden van We Love Lit heeft al eerder iets van Wil Boesten gelezen, het is dus met recht een eerste kennismaking. Er valt een hoop te bespreken of zoals Kris het heeft verwoord, geheel in stijl: “Er valt inderdaad een heleboel te bespreken . Jammer dat we dit niet ‘live’ kunnen doen. Het zou een echte literaire jamsessie kunnen worden, met wellicht heel veel ruimte voor improvisatie en interpretatie, waarin geleidelijk aan toch ook een gemeenschappelijke hoofdmelodie herkenbaar zou zijn.”

De cover:

Als eerste komt de cover ter sprake en de vraag of het een boek  is dat je makkelijk oppakt in de boekwinkel.

Niet iedereen is enthousiast over de cover en een minderheid zal het direct oppakken in de boekwinkel. De titel is wat lastig leesbaar maar het boek valt wel op door de kleurstelling geel/zwart. Jan S  zou het boek wel oppakken, hij zegt over de cover:”De cover springt wel in het oog met de kleuren zwart-wit-geel. Ik zie de skyline van New York(?). De titel is een puzzeltje en de letters ‘r’ en  ‘d’ lopen in elkaar over en vormen een muzieknoot. Dus muziek zal wel een plek hebben in het boek. De letter ‘o’ omcirkelt een gebouw, een plek waar alles afspeelt, of waar iemand ‘gevangen’ is. Ik vind het spelen met letters en grafische vormgeving wel opvallend en zou het boek wel oppakken."

De schrijfstijl:

Over de schrijfstijl vallen verschillende dingen te zeggen. Wat ieder van ons opvalt is de weelderige schrijfstijl vol met beeldspraken. Waar het voor Sigried een stijl was die goed bij de hoofdpersoon paste en zorgde dat ze zich goed kon inleven in de persoon, vond Helena het jammer dat alles zo ‘dichtgetimmerd’ wordt voor de lezer, alsof de lezer onvoldoende voorstellingsvermogen zou hebben.

Natalie noemde de schrijfstijl compact. “Het vereist aandachtig lezen door de vele bijzinnen. Niet echt mijn favoriete schrijfstijl maar wel uitdagend want er valt tussen de regels door veel te ontdekken.”

Jan S  vond de stijl waarin Wil Boesten schrijft, de sfeer van jazzmuziek uitademen: “een thema dat steeds terugkomt, soms uitgewerkt wordt, waarop gevarieerd, geïmproviseerd wordt door de muzikanten, beelden en scenes lijken los van elkaar te staan, maar vormen toch een eenheid in deze 'jazzy roman’.” 

Wat een aantal leden als storend hebben ervaren is de wat slordige interpunctie, hoewel het gebrek aan komma’s op een enkele plek ook functioneel gebruikt wordt als de hoofdpersoon in een soort alcoholroes raakt en zo zijn onsamenhangende gedachten worden weergegeven.

Het tweede deel van het boek, wanneer Lucas weer terug in Limburg is, wordt door iedereen als makkelijker leesbaar ervaren.

De inhoud:

Een paar quotes:

Kris: “Het vastzitten op de luchthaven van NY tijdens  de uitbarsting van de Eyjafjallajökull vond ik een heel sterk beeld: Lucas Lels zit vast in zijn leven, in een niemandsland, hij weet niet waar hij  heen moet, wat hij precies moet doen, en voor hoelang nog, hij vult zijn dagen met zinloosheden zonder betekenis.”

Nathalie:” Lucas lijkt zo lethargisch in het begin, hij weet niet goed wat hij moet doen. Dat blijkt ook uit zijn flashbacks. Dat hij als zoekende onzekere 25 jarige muzikant niet goed in zijn vel zit, is anderzijds  ook niet zo abnormaal natuurlijk. Maar toch had ik net als zijn vriend Ralph soms zin hem eens goed door elkaar te schudden.”

Jan S: “Wat ook opvalt (o.a. ook door de flashbacks, die een verleden schetsen, waar ook heel veel mist en stof als een sluier over hangt) is de onzekerheid van Lucas Lels: hij wil bijzonder zijn, "weg van de middenstreep", weg van de 'grond', maar hij durft niet te 'vliegen' . Hij is op zoek naar zijn identiteit, ("Wat ben je?"), naar zijn plaats in de massa, de menigte, de kudde.  Hij is "bang om te overweldigen", bang om op het podium te staan (ook in zijn eigen leven).

Tijdens de leesclub hebben we nog  vragen kunnen stellen aan Wil Boesten:

Vraag 1

Alles wordt vanuit het perspectief van Lucas verteld, behalve de scène over het ongeluk van zijn ouders. Het is niet duidelijk of dat een droom van hem is, een soort van ideaal wensbeeld, of dat het weergeeft wat er werkelijk gebeurd is? Welke verklaring wil jij geven?

Wil Boesten: Er zijn twee hoofdstukken waarin een dood wordt beschreven (in deel een ‘De tweede dood’, die van de grootvader, die Lucas zelf heeft meegemaakt, dus die is nog in min of meer zijn perspectief verteld (hoewel van grotere afstand, en net als de volgende ook in een roes - een soort herinneringsdroom na zijn ’stream of conciousness' in dronken staat) - ‘De eerste dood’, van zijn ouders heeft hij niet meegemaakt en beleeft hij puur als een visioen, vandaar dat het perspectief nog verder van hem af komt te staan.

Vraag 2

Heeft u een reden waarom u heeft gekozen voor drie allitererende namen (bv. Louis Lels. Lucas Lels)?

Wil Boesten: Wat betreft de alliteratie in de namen, dat was in eerste instantie toeval, toen besloot ik het te laten staan, maar meer bij wijze van aardigheidje (er zijn trouwens best veel families waarin dat bewust gedaan wordt… vooral als ze denken dat ze iets bijzonders zijn, zoals de gootvader van Lucas ook lijkt te denken).
Er zitten wel meer ‘geintjes’ in mijn boeken, zo laat ik ook vaak een personage uit een eerdere roman nog even optreden (in GROND de Italiaanse kok uit 'Tot de regen komt’ (in die roman overigens treedt Lucas naamloos op als een Nederlandse jazzmuzikant…)

 Sterren:

Gemiddeld werden er 3 sterren aan het boek Grond gegeven.

Quotes:

“Thematiek vond ik erg origineel, uitwerking vaak te langdradig, stijl vaak ook vergezocht.”

“Ik vond de parallel met de structuur van de jazzmuziek en de manier waarop Wil schrijft aanspreken: syncopisch (steeds verspringen van de ene scene naar de andere), het hernemen van motieven, soms het verhaal verder doorontwikkelen, maar dan weer improviseren krachtig, Fear of Flying is het stuk dat Lucas uiteindelijk schrijft en dat gekoppeld is aan wat hij meegemaakt heeft.” 

“De opbouw en thematiek van de roman spraken me erg aan. Dit boek gaat duidelijk ergens over en heeft me ook vragen gesteld over de betekenis van origine/verleden/‘grond’, en de durf om er op een waardige, evenwichtige manier van weg te vliegen.”

“Hij is in staat om in een beperkt aantal zinnen zeer veel informatie toch duidelijk te formuleren, maar kan ook uitweiden of van de hak op de tak springen – afhankelijk van de geestestoestand van zijn hoofdpersonage. Die wisselwerking tussen stijl en inhoud geeft het tempo van het verhaal weer en zorgt dat je in de stroom meegenomen wordt, al is het soms wel opletten dat je de houvast niet verliest.”

En dan nog een nieuwtje: GROND is genomineerd voor de Sjiek-literatuurprijs van de provincie Limburg. Bekendmaking op 21 januari 2018. En dat meer dan twee jaar na verschijning.

Harriet