Regelmatig zet We Love Lit al eens een debuut in de kijker. Vanaf nu zal je hier ook maandelijks een buddyread kunnen lezen van een nieuw debuut uit de Nederlandstalige literatuur. Voor deze eerste keer beginnen we met De Studente, de debuutroman van de 22-jarige geneeskundestudente Elise Wuyts uit Schoten. Op 24 augustus werd het boek voorgesteld in Brasschaat waar Nathalie bij was. Het boek werd bovendien al direct opgenomen in de shortlist voor de Bronzen Boekenuil 2017. Er staat tevens een interview met de schrijfster net als een sneak preview hier op Hebban. Harriet, zelf arts van beroep, en Nathalie, géén studente meer, lazen dit boek samen. Wat vonden zij ervan?

Uitgeverij Vrijdag zag wel iets in dit debuut dat gaat over de relatie tussen een studente en een dokter in 1882 op het Engelse platteland, die zich teruggetrokken heeft na een mysterieus voorval in Londen waar hij les gaf en onderzoek deed.  Vrouwen konden pas een opleiding tot arts volgen die speciaal voor hen werd ingericht. Het beroep uitoefenen als vrouw was nog zo goed als onmogelijk. Maar de “Studente”, net zo goed geen naam gegeven trouwens, als de “Dokter” laat zich hierdoor niet tegenhouden en wil bijles gaan volgen bij hem. Als ze bij hem aan de deur staat, kan hij niet anders dan haar haar zin te geven. Net zoals enkele mannelijke studenten vóór haar verblijft ze enige tijd in zijn huis.

De hoofdkarakters hebben elk hun eigen geheimen, trots en agenda. De dokter is een cynische, arrogante man waar je maar moeilijk sympathie voor kan opbrengen. De studente heeft er echter het handje naar om iedereen haar richting in te manipuleren. Er beginnen zich machtsspelletjes af te spellen met een erotische ondertoon die heel het boek aanhouden.

Een eerste indruk

Harriet: Het boek begint met een proloog waarin je de Dokter leert kennen en deelgenoot wordt van het boek dat hij geschreven heeft en je als lezer nu in handen hebt. In de daarop volgende hoofdstukken komen afwisselend de Dokter en de Studente aan het woord, allebei schrijven/vertellen ze in de ik-vorm. In de epiloog wordt uiteindelijk duidelijk hoe en waarom de Dokter dit boek geschreven heeft.

Nathalie: Ik heb het eerst over dit debuut gelezen op de website van Hebban en ook bij uitgeverij Vrijdag heb ik het wat gevolgd. Ik was direct gefascineerd door het verhaal, en ook het feit dat een nog zo jonge schrijfster in de huid zou kruipen van een Engelse arts uit de negentiende eeuw. Dat was al heel opvallend voor mij. Ik vind trouwens dat ze dit vrij goed gedaan heeft, daar gelaten dat ik ook maar kan raden wat de gedachten zijn van zo een man uit een heel andere tijd en omgeving natuurlijk.

Wat vonden we er uiteindelijk van?

Harriet: Het is een boek dat vlot leest maar waarbij je je tijdens het leesproces realiseert dat er veel meer in zit dan wat op het eerste gezicht lijkt. Op bepaalde stukken zou ik het zelfs filosofisch willen noemen, wat is leven en dood, en hoe kun je denken over schoonheid en intimiteit. Door verschil in leeftijd en geslacht  tussen de Student en de Dokter bekijk je het daarbij ook nog van verschillende kanten. Hoe er in het boek over het gevoel van het hanteren van de scalpel door een dokter  wordt geschreven vond ik heel herkenbaar.  Dat het boek enkele erotische passages bevat, hoefde voor mij niet zo expliciet maar het doet niets af aan de rest van het boek.

Nathalie: Ik moet toegeven dat ik het wel wat warm kreeg van sommige stukken, ik lees bepaald niet veel, zelfs maar sporadisch boeken, die vermelden dat het over dit soort spelletjes gaat en dat komt dus meestal bij mij binnen als verrassing. :-)) Kris Van Steenberge, auteur bij dezelfde Uitgeverij, slaagde er zelfs in zijn voorstellingsspeech in een parallel tussen het boek en een gesprek tussen hemzelf en Elise te trekken. Sindsdien kreeg ik dat maar moeilijk uit mijn hoofd… In dit boek vond ik het best ‘functioneel’ zoals ze dan zeggen en is het in feite ook één van de thema’s van het verhaal: hoe verhouden 2 mensen zich tot elkaar op relationeel gebied, maar ook op seksueel gebied als ze beiden al een problematisch verleden hebben op vlak van liefde, relaties, onderdrukking, …? Voor mij was het niet zo zeer filosofisch, maar ik vond de onderwerpen origineel en zeer boeiend gebracht. Er was zeker goed over nagedacht.

De schrijfstijl

Harriet: De hoofdstukken worden afwisselend geschreven/verteld door de Dokter of de Studente. Allebei in de ik-vorm. Dit vond ik op geen enkel moment verwarrend. Het is elke keer vrijwel meteen duidelijk wie er aan het woord is. Je leert op deze manier beide personages kennen en ziet gebeurtenissen soms vanuit beider perspectief. Het gegeven dat de Studente op verzoek van de Dokter een dagboek moet bijhouden en die aan hem moet laten lezen en jij als lezer dit dus ook leest, was ik snel vergeten. Je hebt het idee dat de Studente het gewoon zelf vertelt. Dit zorgde bij mij toen ik het boek uit had voor de vraag: wat heb ik nu eigenlijk gelezen?  Een boek in een boek als het ware. Een hele mooie constructie.

Nathalie: Elise kan schrijven alsof je er zelf bij bent. Ze brengt goed de spanning over tussen de twee hoofdpersonages door de beschrijving van de verschillende scènes, de dialogen tussen hen, hun eigen gedachten, bij de Studente zelfs in de vorm van een dagboek, en de dokter die er dan een boek rond maakt en haar dagboek als het ware daarin verweeft. Deze vorm maakte dat ik bij hen betrokken raakte, hoewel de situaties toch enigermate vreemd en onherkenbaar bleven, ook vanwege de ietwat morbide setting, de lichtjes andere onderwijsmethodes, de ‘verleden’ tijd, de situatie van de vrouw, …  

De achtergrond

Harriet: Het verhaal speelt zich af in 1882. Dat is voor mij niet in het gehele boek altijd even duidelijk. Wel qua achtergrond, met paarden en wagens en de verschillen tussen vrouwen en mannen etc. Tijdens het lezen vond ik ook stukken en gedachtegangen heel modern overkomen of in ieder geval niet uit die tijd en of men de geestelijke achteruitgang bij het ouder worden ook al onder de naam dementie kende, weet ik ook niet helemaal zeker. Ik las ook in het interview met haar hier op Hebban dat ze het verhaal pas later naar de setting van de 19e eeuw heeft verplaatst.

Nathalie: Grappige momenten in het boek of eerder een ‘aha-erlebnis’ heb ik ook beleefd, vooral toen ik besefte, ook als niet-medische 20ste of 21ste-eeuwse mens wat voor gigantische sprongen de geneeskunde moet hebben gemaakt als de “dokter”, die toch de specialist is, verschiet van de ‘nieuwerwetse’ idee van een jonge collega-arts dat bacteriën wel eens ziekte-overdragers zouden kunnen zijn naast of zelfs in plaats van ‘de lucht’…  Van hygiënische maatregelen als handen wassen, was toen nog totaal geen sprake. De lezer zo en passant even bewust maken van die vooruitgang, vond ik ook wel een sterk punt. 

Conclusie

Harriet: De Studente is een boek dat zeer kunstig geconstrueerd is, je laat nadenken over belangrijke dingen uit het leven en je toch verwonderd achterlaat. Dat het hier en daar naar mijn idee iets te erotisch is, is haar vergeven.

Nathalie: Dit is een boek dat met vaart geschreven is, en waar je veel uit kan leren over de medische geschiedenis, de situatie van vrouwen en familierelaties tout court in het Laatvictoriaanse / Fin de siècle Engeland, het leven, de dood, schoonheid, enz. Een mooi opgebouwd verhaal met interessante elementen erin verweven, en met erotische spanning waarvan je het net warm genoeg krijgt. 

Nu kan je je ook inschrijven op Hebban voor een leesclub met dit debuut. Wij zijn wel benieuwd of jij dit boek nu ook wilt gaan lezen?