Shakespeare Forever! (Leven en mythe - Werk en erfenis) van Ton Hoenselaars, hoogleraar Engelse taal- en letterkunde is een ode aan Shakespeare. Hoenselaars, die al 'meer dan dertig jaar dagelijks met Shakespeare heeft opgetrokken en zich in zijn gezelschap nooit een seconde heeft verveeld’ kan zich herkennen in de woorden van de schrijver Frank McCourt die ooit zei: “Shakespeare heeft veel weg van aardappelpuree, omdat je er nooit genoeg van krijgt.” Voor We Love Lit lazen Harriet (HA) en Helena (HE) dit omvangrijke werk en maakten voor jullie een bespreking ervan in een buddyread.

Wat heb jij met Shakespeare?

HE: Shakespeare is zo’n schrijver waarover iedereen wel iets weet, al is het maar een citaat. Ik ben voor het eerst op de middelbare school in aanraking gekomen met hem, toen we bij Engels klassikaal Macbeth lazen. Het universele in zijn verhalen spreekt me aan, en ook dat zijn verhalen zo’n inspiratiebron waren en nog steeds zijn voor andere schrijvers, maar ook voor bijvoorbeeld balletchoreografen of filmmakers. Balletten, films en boeken die gemaakt zijn naar aanleiding van werk van Shakespeare zie ik als een eerbetoon. Met de poëzie van Shakespeare ben ik eigenlijk niet bekend.

HA: Ik heb lang niets gehad met Shakespeare. Kan mij niet herinneren iets op de middelbare school te hebben gehad over Shakespeare. Het zal ongetwijfeld wel zo zijn geweest, maar heeft toen geen blijvende indruk achter gelaten. Later kom je wel werk van Shakespeare tegen en leer je de meest bekende werken wel kennen. Echt interesse in het werk van Shakespeare kreeg ik pas toen ik met mijn dochter mee ging naar de uitvoering van The Tempest( De Storm) bij haar op school. De gehele productie inclusief affiche gemaakt door de leerlingen. Drie uur lang heb ik, zittend op een wankel stoeltje in de gymzaal, ademloos genoten. En dit smaakte absoluut naar meer.

Wat vond jij interessant om te lezen in Shakespeare Forever?

HE: In de eerste hoofdstukken ging het met name over algemene zaken rondom het werk van Shakespeare. Daar zat al genoeg tussen wat redelijk nieuw voor mij was. Ik vond het interessant om te lezen dat er, toen de stukken voor het eerst werden opgevoerd, vooral werd geïnvesteerd in kostuums en veel minder in decors, dat vrouwenrollen soms door jongens werden gespeeld en dat het voor die tijd heel bijzonder was de locatie van een stuk in een ‘ver oord’ zoals Griekenland was. Het hoofdstuk dat ik met de meeste aandacht heb gelezen is het hoofdstuk over het vertalen van Shakespeare. Twee dingen vond ik daarin erg interessant, ten eerste dat het heel bijzonder is dat het werk van Shakespeare naar iedere taal vertaald kan worden, wat het universele karakter van zijn werk alleen maar onderstreept en ten tweede dat iedere vertaler er tegelijkertijd ook van doordrongen is, dat de perfecte vertaling een fictie is. Dat vond ik een intrigerende spagaat.

HA: De algemene zaken en feitjes rondom Shakespeare zijn leuk om te lezen. Ik was ook wel verbaasd over hoe ver Shakespeare eigenlijk door gedrongen is in de huidige cultuur. Het hoofdstuk over de koningsdrama’s vond ik erg interessant. Een groot deel Engelse geschiedenis passeerde zo de revue en het is bijzonder te lezen dat ook toen al meningen en opvattingen van de schrijver op subtiele wijze worden verwerkt in de toneelstukken.

Voor welke lezer is dit boek interessant om te lezen?

HE: Het werk van Shakespeare wordt volgens Hoenselaars ten onrechte beschouwd als moeilijk of als elitecultuur. Het leuke van dit boek vind ik inderdaad, dat er voor iedereen met zelfs maar de geringste interesse in Shakespeare wel interessante hoofdstukken te lezen zijn. Ook de samenvattingen van de toneelstukken en gedichten zijn een waardevolle toevoeging, omdat die je kunnen helpen om de uitleg beter te kunnen plaatsen. Ik vond Shakespeare Forever! geen gemakkelijk boek om te lezen en het is ook geen boek om in een weekend even uit te lezen, maar het is een werk dat je als een soort naslagwerk toch steeds opnieuw kunt oppakken.

HA: Ik vind het lastig om aan te geven voor wie het boek interessant is om te lezen. De dikte van het boek zal sommige wel wat afschrikken. Het is ook geen boek om in een keer uit te lezen. Het is zeker geschikt als naslagwerk. Maar het is toch wel meer dan dat. Zeker de hoofdstukken rondom de geschiedenis van het toneel en de toneelstukken, het oude Londen en het Globetheater zijn boeiend geschreven. En hoe leuk is het om te ontdekken hoeveel van Shakespeare in de huidige tijd nog terug te vinden is in boeken, films en balletvoorstellingen.

Hoeveel sterren geef jij het boek?

HA: Ik geef het boek 3 sterren. Het liefst zou ik eigenlijk het boek in twee stukken willen delen. Het deel over de algemene zaken, feitjes en geschiedenis rondom Shakespeare als eerste deel en de besprekingen van de verschillende toneelstukken, drama’s en blijspelen als tweede deel. Het eerste deel zou ik dan 4 sterren geven, het is goed toegankelijk voor iedereen en het tweede deel 3 sterren en meer bedoeld als naslagwerk.

HE: Helemaal mee eens, ook met de verdeling van zowel het boek als de verdeling van de sterren. Het eerste deel van het boek interesseerde mij direct heel erg, het tweede deel, dat inderdaad meer een naslagwerk is, wat minder. Maar wat een fijn boek om in de kast te hebben staan, want ik heb wel ontdekt dat Shakespeare inderdaad nog steeds erg aanwezig is, in allerlei gedaanten.

- Harriet en Helena -