Bij Hebban krijg je voeling met verschillende lezers die vrij hun mening geven.

Vanaf 1 januari 2017 is We Love Lit bezig geweest het ambassadeurschap voor literatuur op Hebban vorm te geven. Het begon allemaal in Boekhandel Limerick in Gent. Wij kwamen daar met een groot aantal leden van We Love Lit bijeen. Boekhandelaar Gert Brouns vertelde over de typemachines van W.F. Hermans en we ontmoetten twee auteurs: Guy Prieels en Joost van Driel (die een dag later zijn debuutroman ‘In het Museum’ presenteerde). Het was het begin van een heerlijk jaar vol interessante ontmoetingen. Met tien personen is het voor We Love Lit natuurlijk ondoenlijk om het hele spectrum van het literaire landschap te bestrijken. Naast inmiddels gevestigde namen in de literatuur hebben we bij We Love Lit veel aandacht gegeven aan debutanten. En een aantal van hen deed in het prijzencircuit van zich spreken!

Reden voor ons om ‘onze auteurs’ én boekhandelaar Gert Brouns te vragen terug te blikken op het voorbije jaar, vooruit te kijken en natuurlijk hun leestips te geven. Ongelofelijk fijn dat ze meteen hun medewerking toezegden.

In twee artikelen laten we hen aan het woord. In dit artikel gaat het over 2017 en over wat zij van Hebban vinden. In het volgende artikel komen hun plannen voor het nieuwe jaar aan bod én hun boekentips.

We Love Lit gaat in 2018 verder. Wij blijven de schrijvers die we dit jaar in de spotlight hebben gezet, volgen maar zullen in het nieuwe jaar ook weer verrast worden door nieuwe namen en genieten van prachtige literatuur.

Vraag 1. Wat heeft 2017 u literair gebracht?

Gert Brouns: “Enkele uitzonderlijke debuten zoals ‘Rafelen’ van Sanne Huysmans en ‘Laat het stil zijn’ van Femke Brockhus!”

Alex Boogers: “In 2017 verscheen mijn nieuwe roman ‘Onder een hemel van sproeten’. Het boek ontving lof, een sterrenregen (ook van Hebban), en kreeg óók een dubieuze bespreking en een kritische recensie. De filmmaakster die ‘Alleen met de goden’ wil gaan verfilmen, zei daarover: ‘Mooi, dan heb je geen ongevaarlijk boek geschreven.’ Haar woorden zijn me bijgebleven. Met de nieuwe roman zit ik in het staartje van 2017. Ook mijn vorige roman vindt nog altijd nieuwe lezers.”

Guy Prieels: “Voor mezelf heeft 2017 de uitgave gebracht van ‘Bloedbroeders’. Dat boek leek erg in de smaak leek te vallen in jullie leesclub. Dat deed me goed.”

Joost van Driel: “Mijn debuutroman is verschenen. ‘In het museum’ heeft best veel aandacht en positieve recensies gekregen, wat me natuurlijk heeft verheugd. De Hebban-leesclub rond dit boek was een leuke bezigheid: enthousiaste lezers die het boek heel grondig hebben gelezen. Dat is wat je wilt als schrijver.”

Patricia Jozef: “2017 was een intens jaar. Het was de start van een samenwerking met De Geus. Na jaren schrijven werd ik geconfronteerd met strakke deadlines, kwam ‘Glorie’ uit, moest ik uit het boek treden om er over te gaan spreken en werd ‘Glorie’ besproken in de pers. Spannend allemaal. Een jaar met veel adrenaline. Mijn eerste interview, nog voor het boek er was, was bij Hebban. Dat zal ik nooit vergeten. Ik wist niet meteen wat ik moest antwoorden op al die vragen.”

Bronja Hoffschlag: “2017 was een geweldig jaar. Na drie thrillers kwam in juli mijn eerste roman ‘P.I.D.’ uit. Het voelde alsof ik voor de tweede keer debuteerde. Toen mijn eerste thriller uitkwam in 2013 had ik geen idee wat ik kon verwachten, maar wat ik wel had was de zekerheid dat de lezer geen verwachtingen kon hebben, omdat er geen eerder werk was om het boek mee te vergelijken. Dit keer wel. Het laatste wat je als auteur wilt is je trouwe lezers teleurstellen door een nieuwe weg in te slaan. En omdat ‘P.I.D.’ is gebaseerd op waargebeurde feiten en bestaande mensen vond ik het extra spannend, want als het boek afgekraakt zou worden zou ik gevoelsmatig niet alleen als auteur maar ook als mens tekort zijn geschoten tegenover mijn bronnen. Ik heb daar echt slapeloze nachten van gehad totdat de eerste recensies verschenen, maar gelukkig is het boek ontzettend goed ontvangen. Het houdt mensen bezig, veel meer nog dan bij mijn thrillers het geval was. Nog steeds krijg ik bijna dagelijks berichtjes van lezers die het gelezen hebben of aan het lezen zijn, en aan het googelen zijn geslagen. Bij Hebban deden Guy Doms en Helena van Dijk van We Love Lit een zogenaamde Buddyread met ‘P.I.D.’ en ging Jan Stoel op speurtocht voor een uitgebreid fact-check-artikel. “

Lieke Kézér: “Toch vooral geruststelling. Ik debuteerde in september 2016 met ‘De afwezigen’. Ondanks de mooie recensies en de aandacht die het boek kreeg in de media, kende het geen vliegende start. Ik dacht eigenlijk dat het een stille dood zou sterven, maar toen won ik de ANV Debutantenprijs en een paar maanden later ook nog eens de Bronzen Uil. Beide prijzen kwamen voor mij als een grote verrassing. Het maakte 2017 literair gezien nogal een topjaar.”

Julie van Mol: “Dat Uitgeverij Palmslag in april 2017 mijn debuutroman ‘Sterker door strijd’, waar ik ruim acht jaar aan werkte, uitbracht. Zesenhalve maand later verscheen er al een derde druk. Dit kwam door de lovende woorden van de Hebban-leesclub, ontzettend veel andere enthousiaste lezers en welwillende boekhandels.”

Jeroen Olyslaegers: “2017 heeft mij acht vertalingen opgebracht van mijn boek ‘WIL’ en een aantal literaire prijzen. Ik heb nauwelijks kunnen schrijven.”

Wil Boesten: “2017 bracht me de voltooiing van een groot project: de vertaling van ‘Der schwarze Herr Bahssetup’ van Albert Vigoleis Thelen. Verder een voorzichtige aanzet voor een nieuw boek.”

Oznur Karaca: “2017 was het jaar waarin iemand plots zei  “Als auteur mag je…” en de rest van de zin heb ik niet gehoord, want ik dacht: “Iiiiiiii! Ik ben auteur!”

Kris van Steenberge: “2017 betekent voor mij vooral de theatertekst ‘Adela en Helena’ die met heel veel warmte door Chris Lomme, Katelijne Verbeke en Simone Milsdochter op de scène werd gezet in een regie van Ignace Cornelissen. Het is fijn om te zien hoe deze geweldige cast op een subtiele manier het materiaal heeft benaderd. Die tekst had dat ook nodig. Geweldig ook dat er een herneming komt in het najaar van 2018.”

Jef Schokkaert: “Mijn debuutroman. Het was interessant om eens heel het proces mee te maken dat achter een boek schuilgaat: de redactierondes, ontwerpen van de kaft, een nieuwjaarsborrel met andere auteurs, signeersessie op de boekenbeurs…Het leek op thuiskomen. Al voelde mijn eerste publieke presentatie niet echt zo aan. De proza-pitch van Hebban in Breda – met de klok die twee minuten aftikt – leek ontworpen door iemand met een sadistisch kantje. Maar de Q&A die erop volgde was aangenaam en de receptie achteraf was dat zeker. Het enige minpuntje was dat ‘Andromeda’  toen nog niet beschikbaar was. Ik moest dus mensen warm maken voor een boek dat nog niet in de rekken lag. De volgende keer hoop ik er te staan met een afgewerkt boek en wat minder zenuwen.”

Elise Wuyts: "2017 heeft voor mij grotendeels in het kader gestaan van mijn debuutroman. In het voorjaar met herschrijven en nalezen, in het najaar met promoten en volop genieten van het vasthouden van mijn kindje, want zo voelde ‘De Studente’ wel een beetje.Daarnaast heb ik natuurlijk ook flink kunnen lezen. Vaak met lange tussenpauzes helaas, want ik had dit jaar tien maanden stage die best veel tijd opslorpten, maar dat compenseerde ik door op reis te gaan en een hele koffer vol boeken mee te zeulen." 

Vraag 2. Welk boek hebt u dit jaar met veel plezier gelezen?

Gert Brouns: “Dat is eigenlijk een manuscript dat zal verschijnen in maart 2018: namelijk ‘Mensen als ik’ van Christophe Vekeman. Nu al dé aanrader van 2018 dus!”

Alex Boogers: “De roman ‘Stephen Florida’ van Gabe Habash heeft me vanaf de eerste pagina gegrepen. De eerste zin: 'My mother had two placentas and I was living off both of them.' Het komt volgend jaar uit in de Nederlandse vertaling, meen ik.”

Guy Prieels: “Louis Paul Boon: ‘Vergeten straat’, ‘De Kapellekensbaan’, ‘De Paradijsvogel’ (herlezen. Blijft van het allerbeste in de Nederlandse literatuur), Astrid Holleeder: ‘Judas’, Alfred Birney: ‘De tolk van Java’, Hans Fallada: ‘Alleen in Berlijn’, Von Schirach: ‘Misdaden’, Anoniem: ‘Een vrouw in Berlijn’. (naoorlogs document), Charles Bukowski: ‘Katers en Poezen’. ”

Joost van Driel: ”Een heleboel, maar heel verrassend vond ik ‘De ruiter’ van Jan van Mersbergen, wiens oeuvre ik nu met evenveel plezier aan het ontdekken ben. Een fantastisch boek dat grotendeels geschreven is vanuit het perspectief van een paard, knap en ontroerend. Daarnaast vond ik de brieven van Roald Dahl aan zijn moeder, ‘Love from Boy’, de moeite waard.”

Patricia Jozef: “Had de vraag geluid, zoals in de meeste eindejaarslijstjes: Wat is het beste boek dat je dit jaar hebt gelezen, dan was een antwoord moeilijk geweest. Er zijn boeken die ik lees uit nieuwsgierigheid maar die tegenvallen, boeken die ik technisch lees omdat ik wil weten hoe een andere schrijver iets aanpakt, boeken waarvan ik vind dat ik ze moet lezen en er zijn boeken die ik knap vind. Veel boeken van de stapel zijn boeken die ik met plezier lees, ook al zijn ze niet volmaakt. Zo is er bijvoorbeeld: ‘Gelukkig de gelukkigen’ van Yasmina Reza.  18 personages met een schijnbaar normaal leven en herkenbare verlangens en tekorten. 'In Kassel is niets wat het lijkt' van Enrique Vila-Matas. Een boek zonder plot haast, maar met een fijne humor, soms luie gedachten en een kleine aanstellerij waar ik veel plezier aan beleef.”

Bronja Hoffschlag:  “De topper van dit jaar was voor mij ‘Amanda’ van Jelmer Jepsen. Ik hou sowieso van Jelmers boeken. Hij heeft een heel authentiek, eigen geluid. Je leest drie zinnen en weet meteen dat hij het is.” 

Lieke Kézér: “Ik vond ‘Hoe alles moest beginnen’ van Thomas Verbogt erg mooi. ‘M-Train’ van Patti Smith. ‘Nora’ van Colm Toíbin. Ik heb ‘Lichtjaren’ van James Salter voor de derde of vierde keer herlezen.”

Julie van Mol: “ Ik heb zo veel moois gelezen. Voor elke behoefte zijn er talloze mooie boeken. Ik ben zo vrij om te zeggen van welke ik genoten heb. ‘Customer Mobile Experience & Mixed Reality’ van Patrick Petersen, ‘De zonde van de vrouw’ van Connie Palmen, ‘Ik weet nog wel dat…’, geschreven door Jan Dijkgraaf, ‘Het geheim van Audrey H.’ van Miriam Guensberg, ‘Onder een hemel van sproeten’ van Alex Boogers  en ik smul nu van ‘Het labyrint der geesten’  van Carlos Ruis Zafón.”

Jeroen Olyslaegers: “’Gelukkige Stad’ van Jan Lampo, een mooi boek over de zestiende eeuw te Antwerpen. ‘Het museum van oorlog’ van Claudio Magris, een fascinerende roman met zoveel lagen en uitzichten.”

Wil Boesten: “Ik heb dit jaar veel boeken herlezen en de hernieuwde kennismaking viel in de meeste gevallen zeer aangenaam uit, uiteenlopende auteurs als Lawrence Durell (zijn onvolprezen ‘Alexandria Quartet’), Bas van Putten, Rob van Essen, Paul Auster, (van wie ik de 'Music of Chance' herlas en het magistrale '4321' (voor het eerst) Juli Zeh, James Salter, Markus Werner enz…”

Oznur Karaca: ‘Ik heb net de nieuwe Sedaris uit. Hij verveelt nooit! Ik heb alles gelezen van David Sedaris, en probeer zijn boeken niet mee te nemen op de trein: luidop lachen in je eentje komt gek over, denk ik. Neen, het is geen waanzin, Sedaris is gewoon erg grappig! Voor de rest heb ik dit jaar veel non-fictie gelezen, omdat 2017 het jaar was waarin ik m’n boek heb afgewerkt, en ik wilde m’n schrijfstijl zuiver houden, me niet laten beïnvloeden. Deze titels waren zeker de moeite : ‘Orgelman’ – Felix Nussbaum, ‘The Black Swan (The Impact of the Highly Improbable)’ – Nassim Nicholas Taleb , ‘Being a Beast’ – Charles Foster , ‘Uncommon Type ‘– Tom Hanks, ‘Pleidooi voor het treuzelen’ – Peter Delpeut (heerlijke essaybundel, het boek had ik al eens gelezen in 2012 of 2013 en heb deze keer ook m’n eigen notities zitten ontcijferen. Kennelijk had ik toen inzichten opgedaan die ik alweer vergeten was.”

Kris van Steenberge: ”’De bekentenis van Adrià’ van Jaume Cabré heeft mij diep geraakt. Omwille van de erg vrije structuur en de bruuske perspectiefwisselingen, zonder dat ze ook maar enig afbreuk deden aan de ‘drive’ van de vertelling. En gelijk word je door een aantal eeuwen Europese geschiedenis gesleept, wat wil je nog meer.”

Jef Schokkaert: ”Eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik dit jaar te weinig (veel minder dan anders) gelezen heb. Dat is vooral te wijten aan het feit dat ongeveer al mijn vrije tijd werd opgeslorpt door zelf een boek te schrijven. Maar ‘Schaduw en vuur’ van Dimitri Bontenakel hield me van begin tot einde vast. Het literaire niveau zakte nooit, ondanks de verschillende periodes en personages. Tel daar een stevige onderbouw bij binnen een ambitieus opzet. Kortom: een indrukwekkende prestatie.”

Elise Wuyts: "Er zijn er te veel goede om er eentje uit te kiezen. ‘Het wordt spectaculair beloofd’ van Zita Theuninck, wil ik zeker vermelden. Dat boek heb ik net uit en ik heb het in één ruk uitgelezen, zo goed was het. ‘The Power’ van Naomi Alderman moet ik zeker noemen omdat het nog weken is blijven nazinderen nadat ik het gelezen had. Ook de ‘Kingkiller Chronicles’ van Patrick Rothfuss en de ‘Chaos Walking’- trilogie van Patrick Ness heb ik verslonden en er enorm van genoten, ondanks de emotionele turbulentie waarmee Ness me heeft achtergelaten."

Vraag 3. Volgt u Hebban en We Love Lit?

Gert Brouns: “Dat probeer ik zoveel mogelijk. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat het niet zoveel is als ik zou willen…”

Alex Boogers: “ Ik volg eigenlijk niets, als ik heel eerlijk ben. Ik lees voor lange periodes geen kranten, kijk zelden tv, en ben niet heel actief op social media. Elke dag dendert het tumult naar binnen. Je moet soms ramen en deuren sluiten om niet meteen op de hoogte te willen zijn van het nieuws. Groot, klein, alarmerend of totaal onbelangrijk: het perst zich door naden en kieren. Maar doorgaans blijf ik via mijn uitgeverij op de hoogte van het nieuws over het werk dat ik niet mag missen. Ik ben op de hoogte van de leesclub van Hebban. Ik ben de vragen van die leesclub nu aan het beantwoorden. Leesclubs  zijn mooie initiatieven. Bijzonder hoe lezer, boek en schrijver op die manier tot elkaar komen.”

Guy Prieels: “Jullie boekenwurmen hebben het voortreffelijk gedaan. Doe zo voort. Elke dag krijg ik een lunchupdate van Hebban. Jullie site is zowat mijn leidraad geworden. “

Joost van Driel: "Ja, maar niet heel intensief. Ik probeer zo min mogelijk tijd te besteden aan internet: het kost heel veel tijd en leidt af van het creatieve proces."

Patricia Jozef: “Eerlijk? Ik kende Hebban niet voor ik werd gecontacteerd om iets te vertellen over mijn debuut. Ofwel zegt dat iets over mij, ofwel over het gapend gat dat er soms is tussen literair Vlaanderen en literair Nederland. Verbazend. Nu ik Hebban en We Love Lit ken, pik ik af en toe iets mee over een boek waarover ik nog niet had gehoord. Klein of groot krijgt evenveel ruimte bij Hebban. Dat is mooi. In tegenstelling tot de vaak gebalde artikels uit de klassieke pers, neemt Hebban uitgebreid de tijd om iets te vertellen en gaat niet snoeien in interviews. Het heeft een soort van traagte en rust die uitzonderlijk worden in deze tijd. Houden zo.“  

Bronja Hoffschlag: “Ja, ik volg Hebban al sinds het nog Crimezone was. Tegenwoordig is het veel breder dan alleen thrillers en nog steeds overzichtelijk, wat voor een digibeet als ik wel zo prettig is. Ik volg We Love Lit en We Love Crime, neem enthousiast deel aan de Hebban Reading Challenge en incidenteel doe ik mee aan een leesclub.”

Lieke Kézér: “Nee, eerlijk gezegd niet. Maar ik volg zeer weinig, zeker nu ik aan een nieuw boek werk. Ik probeer me een beetje van de wereld af te sluiten, ik laat me namelijk nogal gemakkelijk afleiden.”

Julie van Mol: “Ja, maar minder dan ik zou willen.”

Jeroen Olyslaegers: “Nee. Ik zal daar trachten verandering in te brengen.”

Wil Boesten: “Ik bezoek de website van Hebban niet erg veel, maar daarmee heb ik dan meteen een goed voornemen voor 2018.”

Oznur Karaca: “Hebbans nieuwsbrief krijg ik geregeld sinds anderhalf jaar, en We Love Lit heb ik zien passeren sinds de leesclub rond Marsepeinen is begonnen, maar ik volg het niet.”

Jef Schokkaert: “Zeer zeker. Het is erg dankbaar om de reacties mee te krijgen van geëngageerde en ervaren lezers. Misschien zit ik er nu ook zo dicht (lees dagelijks) op omdat de leesclub van Andromeda bezig is, maar het is hoe dan ook een interessant platform voor schrijvers. Je krijgt voeling met verschillende lezers die vrij hun mening geven. Er bestaat geen betere les voor een schrijver dan gefundeerde kritiek. Dat vind ik althans. Ik geloof ook dat dialoog over literatuur de ervaring van de deelnemers rijker maakt. Iedereen haalt altijd verschillende dingen uit een verhaal en door discussie wordt de (best eenzame) beleving van de individuele lezer een beetje opengebroken.”

Elise Wuyts: "Ik moet eerlijk zeggen dat ik Hebban pas heb leren kennen toen ze mijn boek hadden geïncludeerd in hun Week van de Debutant. Daarna heb ik We Love Lit ook ontdekt en heb ik er ook al veel nieuwe boeken leren kennen. Wat ik zelf erg leuk vond aan de afgelopen maanden is dat ik weer veel nieuw Nederlandstalig talent heb ontdekt, aangezien ik de jaren daarvoor voornamelijk Engelstalige literatuur las. Daar heeft We Love Lit ook aan bijgedragen."

Lees hier  deel 2 van deze eindejaarsspecial. 

Artikel: Jan Stoel

Banners: Natalie v.d. Dobbelsteen