EHW : buddy- en zussenread
Begin 2018 zag mijn EHW het licht.
Voor degenen die deze blog pas achteraf hebben ontdekt, zal ik eerst even uitleggen wat deze afkorting juist inhoudt.
EHW staat voor 'Etymologisch Hebban Woordenboek’.
Synoniem: ‘Eerste Hulp bij Woordoorsprongverklaring’.
Wil je weten wat de oorsprong is van Hebban- en leesgerelateerde woorden? Dan ben je hier op de juiste plek!
Voor dit woordenboek heb ik mij laten inspireren door het originele spelletje Verklaar het woord vanop het vroegere Pure Fantasy-forum, dat erin bestond om een zo origineel mogelijke verklaring te zoeken voor de oorsprong van alledaagse woorden.
Het is dus niet de bedoeling om de echte verklaring te achterhalen. Alhoewel er hier en daar soms wel ware feiten een plekje vinden in mijn verzonnen uitleg, zoals bijvoorbeeld bij het woord (sterren)waardering.
Dit woordenboek is een 'work in progress' en wordt dus op (min of meer) regelmatige basis aangevuld.
In de inhoudsopgave in de rechterkolom kan je lezen welke andere woorden reeds werden verklaard. Maar om het jullie makkelijk te maken, som ik ze hieronder ook nog eens op.
Tot nu toe vond ik reeds verklaringen voor de volgende woorden:
Onlangs gaf Ideke mij een nieuwe uitdaging: verklaar het woord 'zussenread'.
Hoewel het al lang geleden was dat ik nog woordverklaringen gezocht had, werd mijn creativiteit onmiddellijk getriggerd.
Wist je trouwens dat het Ideke was die de 'zussenread' op Hebban introduceerde?
Op haar blog Ideke doet 'n boekje open besprak zij in juli voor het eerst een boek samen met haar zussen Maria en Nelly. En blijkbaar hadden ze meteen de smaak te pakken, want in augustus werd er een tweede zussenread geplaatst!
Eerst besloot ik de oorsprong van het woord 'buddyread' te zoeken, want die 'zussenread' is daar natuurlijk een variant op.
Wie nog niet bekend mocht zijn met het woord 'buddyread' kan eens een kijkje nemen in de Dikke van Hebban van Gigi.
Het komt er op neer dat 'twee (of soms meer) mensen gezamenlijk een boek lezen'. Hier op Hebban verschijnt daar dan ook meestal een blogartikel over.
Maar goed, waar komt het woord eigenlijk vandaan?
Je komt het nu te weten!
In het begin van de jaren '90 zat er een zekere Bart op kot in Gent. (voor de Nederlanders onder ons: op kot = op kamers)
Aangezien hij erg geïnteresseerd was in boeken en taal, had hij besloten Germaanse te studeren. Tijdens één van de lessen viel zijn oog op een mooi meisje dat enkele rijen voor hem in de aula aandachtig zat te luisteren naar de professor. Toen ze de volgende les toevallig naast elkaar zaten, raakten ze aan de praat en merkten ze dat ze heel wat gezamenlijke interesses hadden en eenmaal ze over boeken begonnen, was het hek helemaal van de dam.
Uren en uren konden ze over boeken discussiëren die ze beiden gelezen hadden! Niet alleen tijdens de lessen zochten ze vaak elkaars gezelschap op, maar ook daarbuiten spraken ze vaak af om hun interessante besprekingen verder te zetten.
Barts vrienden vroegen hem geregeld mee uit, maar toen hij voor de zoveelste keer zei: "Nee, ik ga niet mee, 'k heb vanavond afgesproken met Sofie." begonnen zijn vrienden hem te plagen.
'Sofie, Sofie, Sofie ... we horen niets anders meer. Wat doe je toch bij dat meisje?" terwijl ze hem een veelbetekenende blik toewierpen.
Die laatste zin klonk in het Gents echter eerder als "Wa doet ge toch bu die griet?"
Ze geloofden hem nauwelijks toen hij zei dat ze ganse avonden boeken bespraken, vaak tot een stuk in de nacht omdat ze maar niet uitgepraat raakten. Nochtans was dat wel het geval (dat Bart en Sofie na verloop van tijd ook verliefd op elkaar werden en meer deden dan enkel over boeken praten, dat is dan weer een ander verhaal ;-p).
De oplettende lezer zal intussen wel begrepen hebben dat de oorsprong van het woord 'buddyread' dus niet Engelstalig is (hoewel dit vaak verkeerdelijk gedacht wordt), maar een verbastering is van het Gentse 'bu die griet'.
Nu wil het toeval dat het woord 'zussenread' nauw verwant is met 'buddyread'.
Sofie uit het relaas hierboven had de smaak van het bespreken van boeken zó te pakken, dat ze er ook uitgebreid over schreef in de brieven die ze naar haar zus Karen stuurde.
Karen was 3 jaar ouder dan Sofie, maar de zusjes waren altijd de beste vriendinnen geweest. Toen Karen op Erasmus ging naar het buitenland, besloten ze om elkaar zeker op de hoogte te houden van hun belevenissen. Aangezien dit verhaal dateert van vóór de grote opkomst van computer of gsm, gebeurde dat dan ook per briefwisseling.
Sofie wist haar zus zo enthousiast te maken voor een 'buddyread' dat die voorstelde om via hun brieven ook eens gezamenlijk een boek te bespreken. En zo geschiedde. Ze vonden het zelfs zo fijn dat ze na dat eerste boek ook andere exemplaren bespraken. Hun brieven werden nog frequenter en uitgebreider dan vroeger.
Dit was ook de (jonge) postbode van Sofie opgevallen. Hij had stiekem een oogje op haar en dacht vaak bij zichzelf: "Zo'n mooi meisje!" (wat in het Gents klonk als "Zuun schuun griet!"). Maar hij wist niet goed hoe hij haar het beste kon benaderen.
Op een dag vroeg hij zich af of er in de brieven iets zou staan wat hem zou kunnen helpen om een boeiend gesprek met haar aan te knopen. Daarom besloot hij één van de vele brieven voorzichtig te openen. Daarin las hij de over de boeken die de zussen op dat moment met elkaar aan het bespreken waren. Eén van de boeken had hij toevallig net zelf gelezen en hij besloot de volgende ochtend een gesprek aan te knopen met Sofie en dat boek terloops te vermelden.
Toen hij de volgende ochtend aanbelde (hij moest haar naast de brief immers ook een pakje afleveren; wat daarin zat mag je 2x raden ;-p), verliep het scenario echter een beetje anders dan hij zich had voorgesteld. Sofie lag immers nog te genieten van een ontbijt op bed, terwijl Bart in ontbloot bovenlijf de deur kwam opendoen ...
De postbode dacht bij zichzelf: "Zo'n mooi meisje én zo'n boeiende briefgesprekken, 'k had kunnen weten dat ze bezet was."
Ook hier heeft de oplettende lezer waarschijnlijk wel ontdekt dat zussenread - net als buddyread - een verbastering is, in dit geval van "zuun schuun griet". Later werd het geïnterpreteerd als "zusschenread" en benadrukte men met deze variant vooral de band tussen de zussen ('zusschen') en hun liefde voor het lezen ('read').
Heb je zelf nog een leuke verklaring voor deze woorden?
Of heb je een voorstel voor een woord dat je verklaard wil zien?
Laat het me hieronder weten!
