Eind mei verscheen Echte Amerikaanse jongens van Jason Reynolds (bekend van 67 Seconden) en Brendan Kiely. In Amerika kwam dit boek vóór 67 Seconden uit, namelijk al in 2015. Nu heeft Blossom Books dan toch ook dit boek vertaald, volgens uitgeefdirecteur Myrthe, omdat het een boek is met een belangrijke boodschap en omdat het toch ook past binnen onze cultuur. Natasha en Maartje hebben het boek gelezen en geven aan in hoeverre zij vinden dat het boek ook aansluit bij de situatie in Nederland.

Geschreven door: Natasha en Maartje

Over het boek:

Op vrijdagavond loopt Rashad nog even snel de supermarkt in. Hij eindigt buiten op de stoep terwijl een politie-agent op hem inslaat. Omdat hij iets liet vallen. Omdat een vrouw over hem struikelde. Omdat hij een zwarte jongen in wijde kleren is. Rashad belandt in het ziekenhuis en wil eigenlijk zo snel mogelijk terug naar zijn oude leven. Maar wat doe jij als je wordt gebruikt als nationaal voorbeeld van raciale ongelijkheid?

Quinn ziet alles gebeuren. Hij ziet de oudere broer van zijn beste vriend een klasgenoot in elkaar slaan. Hij vertelt niets – hij weet niet eens of hij het wel goed heeft gezien. Maar dan splijt de school (en het land) in tweeën en gaat de discussie niet meer alleen over Rashad maar over politiegeweld en racisme. Quinn realiseert zich dat hij moet begrijpen wat er is gebeurd, want omstander of niet, hij is een onderdeel van de geschiedenis. En het is aan hem om te bepalen welke kant van de geschiedenis dat is.Rashad en Quinn, een zwart de ander wit, allebei echte Amerikaanse jongens, worden beide geconfronteerd met racisme en vooroordelen. Om de wereld te kunnen veranderen, moeten ze allebei hun toekomst op het spel zetten. Hoe ver willen ze gaan voor gerechtigheid?

Opvoeding

Een aantal keer in het boek komen specifieke opvoedkundige adviezen aan de orde over hoe een gekleurde jongen zich dient te gedragen. Wat vind jij hiervan? 

Maartje: In het boek wordt verteld dat de vader van Rashad herhaaldelijk tegen zijn zoons zegt dat ze, als ze in aanraking komen met de politie, mee moeten werken, niet mogen protesteren, dat ze er netjes uit moeten zien omdat mensen anders denken dat ze criminelen zijn. Toen ik dit las moest ik bijna huilen. Hoe erg moet het zijn als je je kinderen moet opvoeden in angst. Angst voor datgene wat je eigenlijk moet beschermen, angst voor wat de buren denken enzovoort. Je kunt in een wereld met vooroordelen nooit helemaal jezelf zijn en blijkbaar is het voor sommigen zelfs gevaarlijk. 

Natasha: In het boek ging het ook over de opvoeding van Quinn. Quinn leert door zijn vader op te komen voor zijn idealen, maar niet iedereen in zijn omgeving staat achter hem. Het feit dat zijn moeder niet achter hem staat, komt ook voort uit angst. Het is wel een ander soort angst dan die waar Maartje het over heeft. Het is namelijk meer angst voor wat anderen van je denken. Ook in een wereld waarin we bang zijn wat anderen van ons vinden, kunnen we nooit helemaal onszelf zijn.

Politiegeweld

In het boek is sprake van extreem politiegeweld. Dit geweld komt voort uit vooroordelen en angst. Herken je dat?

Maartje: Als blanke vrouw heb ik zelf niet te maken met vooroordelen, behalve dan dat mensen denken dat ze me met u moeten aanspreken, maar ik zie het wel om me heen en stiekem heb ik er zelf misschien ook wel last van. Soms zie ik mensen in de tram wegschuiven van een vrouw met een hoofddoek, of even hun hand op hun tas leggen als er een getinte jongen binnenkomt en ook ik loop liever in een boog om een zwerver heen en zal nooit mijn portemonnee trekken uit angst om beroofd te worden. Een voorbeeld van extreem politiegeweld in Nederland dat mij te binnen schiet is natuurlijk de zaak Henriquez. Mitch Henriquez was van Arubaanse afkomst en werd in juni van 2015 na afloop van het Haagse Parkpop door de politie gearresteerd. De arrestatie verliep met zoveel geweld dat de man aan zijn verwondingen overleed. 

Natasha: Net als Maartje ben ik blank en heb ik niet veel te maken met vooroordelen. Wel zie ik die angst en die vooroordelen om mij heen. Soms hebben mijn leerlingen uitspraken waarin ik de vooroordelen zie die zij met de paplepel krijgen ingegoten. Hierover gaan we dan in gesprek en zo leer je van elkaars cultuur. Verder blijven er plekken die ik liever vermijd in het donker. 

Racisme

Een deel van het geweld komt voort uit racisme, ook op andere vlakken komt racisme aan bod. In hoeverre zie jij deze dingen terug in jouw omgeving?

Maartje: Ik woon in Den Haag en ondanks dat dit een vrij grote stad is, kom ik weinig in aanraking met racisme. Den Haag is namelijk ook heel erg gesegregeerd en in mijn buurt wonen zeer weinig mensen van allochtone afkomst. Toch is racisme hier thuis wel regelmatig onderwerp van gesprek. Vooral omdat onze twee zonen (13 en 15) graag lachen om grapjes en filmpjes die draaien om ras en religie. Wij proberen ze duidelijk te maken dat deze grapjes en filmpjes voor mensen beledigend kunnen zijn en dat ze hier dus goed over na moeten denken. Probeer je te verplaatsen in de ander is onze boodschap.

Natasha: Zoals ik net al aangaf hebben mijn leerlingen wel eens uitspraken waarin ik de vooroordelen zie die zij met de paplepel krijgen ingegoten. Hierover gaan we dan in gesprek en zo leer je van elkaars cultuur. Ik wil hen graag meegeven dat niemand beoordeeld mag worden op ras, religie en uiterlijk.

Sport

Amerika is natuurlijk het sportland bij uitstek. Sport neemt daar op de middelbare school een veel belangrijker plek in dan hier. In het verhaal draait het erg om het groepsgevoel. Wat vind jij van de manier waarop de coach omgaat met de situatie?

Maartje: De stukken over sport en de coach deden mij erg denken aan Björnstad van Fredrik Backman. Ook in dit boek wordt de sport vóór de ernstige gebeurtenis gesteld en wordt daarmee, vind ik, impliciet een goedkeuring gegeven aan wat er gebeurd is. Ik snap goed dat sport belangrijk is en dat er zelfs financiële belangen mee gemoeid zijn in Amerika, maar het stilzwijgen van zoiets groots vind ik onverantwoord. Juist voor een sportcoach die toch moet staan voor Fair Play.

Natasha: Ik stoorde me vooral aan de coach, maar ook aan andere docenten, die niet wilde praten over wat er was gebeurd. Als docent merk ik dat je juist moet praten over heftige gebeurtenissen die spelen in een groep. Anders leren ze toch niets van de lesstof. Ook bij Quinn zag je dat terug.

De kracht van jongeren

Een belangrijke boodschap is weggelegd voor de kracht van de jongeren. Zie je hiervan dingen terug in ons land of in de omringende landen?

Maartje: Waar ik dan direct aan denk is de Klimaatmars, die eerst in België en daarna in Nederland gelopen werd. Of de Die-in in Duitsland, waar twintig jongeren zich 'dood' lieten vallen tijdens een toespraak over het klimaat. De 15-jarige Zweedse, Greta Thunberg, begon met deze protesten door wekenlang voor het parlementsgebouw in Stockholm te zitten met naast zich een kartonnen bordje met daarop: Schoolstaking voor het klimaat.

Natasha: Ik sluit me hierin volledig aan bij Maartje.

De kracht van groepsdruk

Het boek draait ook om het wel of niet uitkomen voor je eigen mening. Durf je op te staan tegen de gevestigde orde, maar ook: durf je tegen je leeftijdgenoten in te gaan? Kun jij je die groepsdruk herinneren? Misschien heb je een mooi voorbeeld?

Maartje: Groepsdruk kan erg groot zijn. Zo kan ik me herinneren dat groepsdruk ervoor zorgde dat ik ging roken en dat ik per se echte All-Stars en echte Levi's spijkerbroeken moest hebben. Zonder deze atributen viel ik buiten de groep en dat wilde ik niet. 

Natasha: Bij mij zorgde groepsdruk ervoor dat iedereen Björn Borg-onderbroeken had. Ook dronken we stiekem voordat we naar een schoolfeestje gingen. Niet te veel natuurlijk, want je mocht niet gepakt worden. Nu ervaar ik minder groepsdruk, maar soms kan het nog aanwezig zijn. Zo wil ik nog wel eens bezwijken voor feestjes, terwijl ik eigenlijk geen zin heb. Hoewel ik dan ook weet dat het gezellig wordt, dus dat is toch een andere manier van groepsdruk. 

Met Echte Amerikaanse Jongens zetten Jason Reynolds en Brendan Kiely een verhaal neer met een belangrijk thema dat ook in Nederland kan worden herkend.

Wij zijn heel benieuwd naar jouw ervaringen met deze onderwerpen. Laat je het ons weten?