Afgelopen maand kwam bij Blossom Books het boek: Feministen dragen geen roze van Scarlett Curtis en anderen uit. Dit boek heeft mij geinspireerd om een artikel te schrijven over feminisme in Young Adult. Zijn er boeken binnen 'ons' genre die handelen over feministische onderwerpen? In welke subgenres vallen deze boeken en wat vinden we van de verhalen en de boodschap die ze, al dan niet bedoeld, uitdragen?

geschreven door: Maartje

Fantasy

Een boek waarin feminisme zeker een belangrijke rol speelt is Mermaid (The Surface breaks) van Louise O'Neill. Dit boek is een hervertelling van het sprookje van Andersen: De kleine zeemeermin. Alleen in dit verhaal is er geen lieve prins, maar een egoïstische rijke jongen en is de vader van de kleine zeemeermin een tiran;er bestaan eigenlijk gewoon geen aardige mannen. De vrouwen in het boek helpen elkaar ook niet. Het lijkt echt ieder voor zich te zijn. Voor mij was dit een boek waarin het feminisme doorgeslagen is naar mannenhaat en dat lijkt me niet de bedoeling. Mijn idee van feminisme is het idee van gelijkwaardigheid ongeacht geslacht en dat sprak voor mij niet uit dit boek. Het voelde allemaal heel boos en verontwaardigd, maar gaf naar mijn idee geen goed beeld van krachtige vrouwen die de wereld gelijkwaardiger willen maken, maar eerder van boze vrouwen die alle mannen naarlingen vinden.

Een verhaal waarin het feminisme krachtiger vertegenwoordigd wordt is naar mijn mening: Girls of paper and fire van Natasha Ngan. In de wereld in dit boek worden vrouwen, net als in Mermaid, als minderwaardig gezien en erg onderdrukt. Maar, anders dan in bovengenoemd boek, zijn in dit boek niet alle mannen fout en nemen de vrouwen het recht in eigen hand en komen voor elkaar op. De personages proberen hun weg te vinden in een door mannen gedomineerde wereld en proberen zo trouw mogelijk aan zichzelf te blijven en vechten voor meer vrijheid. Echt een aanrader, dit boek.

Als je denkt aan sterke vrouwen in Young Adult boeken, dan denk je aan Katniss Everdeen, de hoofdrolspeeltser in De Hongerspelen-trilogie van Suzanne Collins. Katniss is een heldin die lijkt op de mannelijke actiehelden uit tekenfilms en strips. Haar relatie met Peeta laat zien dat een relatie niet gebaseerd hoeft te zijn op vrouwelijkheid en mannelijkheid, maar op een band die dieper gaat dan de verschillen.

Ook Amani uit Rebel in de woestijn van Alwyn Hamilton laat ons kennismaken met een sterke vrouw die het leven niet ondergaat, maar vecht voor haar eigen plek. Niet van plan te trouwen met degene die voor haar is uitgekozen, gaat Amani op weg door de woestijn naar een heel ander leven. Ze raakt verwikkeld in een revolutie en vindt bijzondere vriendschappen met zowel mannen als vrouwen.

De Lunar chronicles van Marissa Meyer: Cinder, Scarlet, Cress en Winter, geven ook mooie voorbeelden van krachtige vrouwen die hun eigen weg leren gaan en, in dit geval, 'mannelijke' beroepen uitoefenen, nl. elektricien, boer, programmeur en ambasadeur. Al deze vrouwen worden wel bijgestaan door een man, maar worden niet betutteld en staan hun 'mannetje'.

Als je van science fiction houdt met sterke vrouwelijke hoofdpersonen, dan raad ik je de Illuminae-files van Jay Kristoff en Amie Kaufman: Illuminae, Gemina en Obsidio aan. Deze serie leert ons over volharding, vertrouwen en veerkracht wanneer je geconfronteerd wordt met tegenslag en dat allemaal vanuit het perspectief van Kady, Hanna en Asha, drie kickass vrouwen.

Ook een mooi voorbeeld vind ik de boeken van Cassandra Clare over De Schaduwjagers-wereld. Haar eerste boek in deze wereld, Stad van Beenderen kwam uit in hetzelfde jaar als het laatste deel van Harry Potter. En waar Harry Potter nergens zou zijn geweest zonder Hermelien, zo zouden de schaduwjagers nergens zijn zonder de krachtige vrouwelijke Nephilim zoals, Clary Frey en Isabelle Lightwood. Dit boek kwam uit op de top van de hype rondom de Twilight Saga en gaf een mooi tegenwicht. Waar in de boeken van Stephenie Meyer de vrouwelijke hoofdpersoon een voornamelijk hulpbehoevende rol heeft, laten de vrouwen in Stad der Beenderen zich de kaas niet van het brood eten en zijn ze net zo goed in het bevechten van de demonen als de mannen. Het mooie van de vrouwelijke karakters van Cassandra Clare vind ik dat ze wel hun vrouwelijkheid mogen gebruiken. Een goed voorbeeld daarvan is Isabelle Lightwood. Ze is naast een geweldige vechter ook een meisje dat lekker in haar vel zit als vrouw, dol is op kleding en zeker is van haar seksualiteit.

Als laatste fantasy wil ik nog een oudje noemen. Drie boeken die hangen tussen jeugd, ya en volwassen-fantasy. De Noorderlicht-trilogie van Philip Pullman. Deze serie was vooral in zijn tijd een bijzondere serie door de hoofdrol die aan vrouwen werd toebedeeld. Het verhaal speelt zich af in een wereld waar vrouwen onderdrukt en gekleineerd worden, maar een aantal karakters gaat hier tegenin en laat de sterke kant van vrouwen zien. De hoofdpersoon is bijvoorbeeld een meisje, Lyra. Zij gaat op reis om iemand te redden en laat haar kracht zien door haar eigen beslissingen te nemen, haar intelligentie te gebruiken en tegen onderdrukking te vechten.

Contemporary

Girl made of stars van Ashley Herring Blake gaat over een meisje dat wordt verkracht door haar vriendje en over hoe de omgeving daar mee omgaat. Dit boek laat duidelijk de verschillende manieren zien waarop er naar jongens en meisjes gekeken wordt. Meisjes lokken dingen uit, jongens kunnen er niets aan doen.

In De hemel begint bij je voeten van Jandy Nelson is het vooral het karakter Sara dat het feminisme naar voren brengt. Zij is een 'echte' feministe die ook graag feministische literatuur leest en graag over de vrouwenbeweging praat. Verder gaat het boek vooral over rouwverwerking. Als Baily sterft is Lennie, haar zus ontroostbaar. Ze krijgt in die tijd te maken met twee jongens die haar allebei op een heel andere manier helpen om met haar verdriet om te gaan. Toby, het vriendje van haar overleden zus, omdat zij elkaars verdriet goed begrijpen en Joe, die nieuw is op school en Lennie juist helpt om haar verdriet af en toe te vergeten. Een prachtig boek met een kleine feministische inslag.

Natuurlijk mag The Hate u Give van Angie Thomas niet in dit rijtje ontbreken. Star is een krachtige vrouwelijke hoofdpersoon die opkomt voor haar hele buurt en zich ontpopt tot een activiste tegen politiegeweld.

The nowhere girls van Amy Reed heb ik nog niet gelezen, al staat het boek te schreeuwen in mijn kast. Het boek gaat over een groepje van drie meiden die samen op jacht gaan om de verkrachting van een voor hen onbekend meisje te wreken. Dit boek laat, net zoals Girl made of stars, zien dat het vrouwen nog vaak wordt aangerekend als ze verkracht zijn. Zij hebben het uitgelokt, door kleding, gedrag of wat dan ook. Wat dit met vrouwen doet en hoe ertegen te vechten, daar gaat dit boek over.

Watch us rise van Renée Watson en Ellen Hagan is een heel nieuw boek. Het boek speelt zich af op een high school in New York en laat zien wat het betekent om in deze tijd een vrouw te zijn. Jasmine en Chelsea zijn vriendinnen met een missie. Ze beginnen een Women's Rights Club op hun school. Omdat er niemand komt opdagen gaan ze het internet op met filmpjes over hun leven en hoe ze als vrouw worden achtergesteld. Dit levert veel hits en respons op en hun leven verandert drastisch.

Historische fictie

Codenaam Verity van Elizabeth Wein is een mooi voorbeeld van een boek over sterke vrouwen in de Tweede Wereldoorlog. Het vertelt het verhaal van een Schotse pilote en een Britse spionne. De één wordt door de Duitsers gevangen genomen en gedwongen haar verhaal te vertellen. Het laat de kracht van vrouwen en vriendschap zien.

The lady's guide to petticoats and piracy van Mackenzi Lee is een historische roman, met een tikkeltje fantasy over een meisje in de 16e eeuw die heel graag arts wil worden, maar tegen de beperkende ideeën van haar tijd en haar land aanloopt. Ondanks allerlei tegenslagen blijft Felicity vechten voor haar plek in de wetenschappelijke wereld. Daarnaast laat het boek ook heel mooi de kracht van vriendschap zien.

Non-fictie

Naast Feministen dragen geen roze heeft Blossom Books ook een feministisch pamflet uitgebracht dat zeker de moeite van het lezen waard is: Damn, Honey van Marie Lotte Hagen en Nydia van Voorthuizen. Hierin vertellen deze dames dat je vooral moet doen waar jij je lekker bij voelt en je je niets moet aantrekken van wat andere mensen vinden. Wil jij dat korte rokje aan? Doe dat dan. Als je dan nagefloten wordt, is de jongen of man die dat doet fout. Niet jij. Een boekje, dat naar mijn mening, ook door jonge mannen gelezen zou moeten worden.

Ook Ik ben Malala van Malala Yousafzai mag in deze lijst niet ontbreken. Al had ik erge moeite met de schrijfstijl van dit boek, het verslag van het levensverhaal van Malala en haar strijd voor onderwijs voor meisjes maakte een diepe indruk.

Vinden jullie het belangrijk dat er Young Adult boeken geschreven worden met een feministische boodschap? En welke boeken mogen wat jullie betreft niet ontbreken in deze lijst? Ik hoop nog veel nieuwe boeken te vinden.