Vorige week ontstond er een grote heisa op Twitter. Literatour had namelijk de tien titels die kans maken op de prijs voor het Beste Boek voor Jongeren 2018 bekendgemaakt, en er stond maar één boek op die daadwerkelijk door een jongerenuitgeverij werd uitgegeven. Niet alleen Twitter, maar ook de hele boekenblogcommunity was teleurgesteld. En wij ook. 

Geschreven door Audrey, Elke en Merel

Het is soms verbazend hoe mensen tegenover ons genre kijken. Grote irritaties ontstaan er wanneer iemand zegt dat je 'te oud' bent voor YA, vindt Merel. Mijn vrienden keken me wel even raar aan toen ik vertelde dat ik bij de Young Adult Club zat. Maar waarom? Audrey heeft al vaker gehoord dat YA alleen maar paardenboeken zouden zijn of dat YA alleen maar is voor mensen die te dom zijn om echte literatuur op te pakken. Maar hallo, wat is échte literatuur? Is het zoveel beter dan al de rest? Is dat waar een mens naar moet streven is zijn leven: literatuur lezen? We citeren even een reactie van Literatour op Twitter: "[...] jongeren veel meer kunnen en willen lezen dan alleen YA." Daar komen we straks nog eens op terug. 

De genomineerden 

Als je aan de naam van de prijs denkt 'Beste boek voor Jongeren' zou je zeggen dat ze ook  meer boeken zouden uitkiezen die daadwerkelijk voor jongeren zijn geschreven. Boeken die bedoeld zijn om de leefwereld van de jongeren uit te breiden, om ze te laten inzien dat de wereld niet alleen zwart-wit is, dat er meer aan het leven is én dat je een boek graag kan lezen. Dat je een boek kan lezen voor het plezier en niet alleen omdat je leerkracht je het vertelt. Een boek zou niet alleen gekozen moeten worden voor de leesbevordering, maar ook voor het leesplezier van de jongeren. Maar één boek uit de onderstaande lijst geeft boeken uit die bedoeld zijn voor de doelgroep 15-18 van de prijs. 

Het probleem ligt niet bij de goede bedoelingen van de organisatie, maar bij de complete naïviteit waarmee ze jongeren behandelen. De jury bestaat volledig uit volwassenen, en zij bepalen wie er bij de nominaties zit. De jongeren kunnen pas later kiezen welk boek er wint en hebben dus geen enkele inspraak in de nominaties. Hieruit blijkt wel dat zij jongeren niet echt serieus nemen, want dit is weer zo'n typisch gevalletje van: volwassenen die bepalen wat er bij de leefwereld van een jongere past, terwijl zij niet tot de doelgroep behoren!

De vijf nominaties voor Oorspronkelijk Nederlandstalig zijn:

- Alex Boogers: Onder een hemel van sproeten (Podium)

- Nhung Dam: Duizend vaders (De Bezige Bij)

- Roelof ten Napel: Het leven zelf (Atlas Contact)

- Henk van Straten: Wij zeggen hier niet halfbroer (Nijgh & Van Ditmar)

- Arjan van Veelen: Aantekeningen voor het verplaatsen van obelisken (De Bezige Bij)

De vijf nominaties voor Vertaald zijn:

- Fatma Aydemir: Ellebogen (Signatuur). Vertaald door Marcel Misset

- Edward Docx: Laat los mijn hand (Atlas Contact). Vertaald door Dirk-Jan Arensman

- Karl Geary: Montpelier parade (Ambo|Anthos). Vertaald door Jan Fastenau

- Sara Nović: Wie het mooist valt (Meulenhoff). Vertaald door Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap

- Angie Thomas: The Hate U Give (Moon). Vertaald door Jasper Mutsaers

Minachting, dat haten we 

Je hoort het vaker: jongeren kunnen véél meer dan YA lezen en willen dat ook... Wie ben jij om te zeggen wat jongeren graag lezen? Iedereen in de jury van de prijs hoort niet eens binnen de categorie 15-18. Hoe kan jij weten wat een jongere echt naar verlangd. Wel, wij zeggen het. Wij verlangen naar boeken waar we onszelf in kunnen herkennen. Wij verlangen naar boeken die ons een andere kijk op de wereld van vandaag geven. Wij verlangen naar boeken die ons laten verlangen naar een nieuw boek. Wij verlangen naar boeken die ons iets bijleren EN dat is niet altijd door die hoogstaande literatuur. Maar Audrey geeft toe dat we niet altijd YA hoeven te lezen. Boeken die inderdaad bij onze levenswereld passen, daarvan kunnen we ook genieten. Ze geeft wel toe: 'Het evenwicht in deze prijs is ver te zoeken.'

Net als Audrey vindt Elke de toon waarmee er gesproken wordt over YA nogal minachtend. 'Het gaat hier om de Boekenweek voor jongeren', en wat jongeren vooral lezen is YA. Er zijn enorm veel YA-boeken die gevuld zijn met maatschappelijke problemen en die aansluiten op de leefwerelden van jongeren, dus waarom kies je daar niet uit? Het lijkt wel alsof ze 'niet goed genoeg' zijn... Dat vind ik gewoon ontzettend jammer.' Boeken als Aristoteles en Dante ontdekken de geheimen van het universum, Allesbehalve oké of Bloed en beenderen passen perfect bij jongeren én bespreken een maatschappelijk probleem of zijn bijzonder geëngageerd. Waarom mogen deze boeken dan niet meedoen?

Maar YA-uitgeverijen hebben ook wat werk aan de winkel! 

'Ik vind het persoonlijk erg jammer dat Nederlandse uitgeverijen zo weinig oorspronkelijk Nederlandse YA uitgeven. Ik ken maar een handjevol auteurs die worden uitgegeven door grote Nederlandse uitgeverijen zoals Clavis of Blossombooks. Dan zijn dit vaak ook nog eens influencers die al een groot netwerk hebben,' vertelt Elke. Misschien als uitgeverijen wat meer Nederlandse (literaire) YA uit zouden geven, zouden deze eerder bij de nominaties zitten. Nu geven zij vooral vertaald werk uit, die vaak al diverse prijzen hebben. Het zou leuker zijn als zo'n Nederlandse YA ook in de prijzen zou vallen. 'Dus ik zeg: Nederlandse uitgeverijen, geef ook Nederlands YA-talent uit!'

Wat vinden jullie hiervan? Laat het weten in de reacties!