In een nieuwe reeks artikelen getiteld 'Mythische Maandag' leggen we diverse mythische figuren onder de loep, en geven we jullie tips van boeken waar deze wezens in voorkomen en hoe ze gerepresenteerd worden! Vandaag hebben we een bijzondere editie, want nu zijn er twee verschillende wezens aan de beurt die door context nauw aan elkaar verbonden zijn: engelen en demonen! We bekijken de geschiedenis van deze vaak religieuze wezens, en daarna de draai die YA schrijvers eraan hebben gegeven. 

Dit artikel is geschreven door Feline  

Engelen

Engelen zijn in het Christendom, Jodendom en de Islam hemelse assistenten die Gods taken op aarde uitvoeren. Ze zijn kanaal voor de goddelijke kracht om de mensen te bereiken. Deze persoonlijke ervaring manifesteert zich ook wel in beschermengelen. Ook zijn er aartsengelen, zoals Rafaël en Uriël, die het dichts bij God staan. De 'el' in deze namen is een verwijzing naar God. De voornaamelijke taken die engelen lijken te hebben is de rol van boodschapper, zoals bijvoorbeeld wanneer Jozef in een droom van een engel te horen krijgt dat Maria zwanger is van de Heilige Geest.

Vanaf de 5e eeuw na Christus werden Engelen afgebeeld als mannen in witte gewaden. Ook werden ze afgebeeld als soldaten die de mensen beschermden. Pas hierna werd beweerd dat engelen geslachtsloos waren. De engelen werden ook met een ander doel dan geloofsovertuiging afgebeeld. Het hemelse systeem van assistenten werd een voorbeeld voor de aarde, waar ook hoven gesticht werden. Later, in de Barok, werden engelen afgebeeld als baby's met vleugels. Het beeld met de vleugels komt vandaag de dag nogsteeds voor. In de 19de eeuw werden engelen vooral in verband gebracht met kinderen, omdat de engelen hen zouden beschermen van kinderarbeid. Vandaag de dag zijn er mensen die, zonder aanhanger te zijn van een bepaald geloof, in engelen geloven. Deze engelen zouden beschermengelen zijn, en met hen communiceren met behulp van engelennummers. Aan deze nummers worden verschillende betekenissen toegekend. 

Demonen

Het woord 'demon' komt van het Griekse woord 'daimon'. Oorspronkelijk is het een term voor een geest of entiteit die tussen de mensen en de goden staat. Vaak had de daimon een rol die lijkt op die van de beschermengel. In de Timaeus van Plato helpen de daimonen  Demiourgos (de bouwer van de wereld, de naam lijkt een beetje op demogorgon) om de aarde te creëren. De rol van de daimon lijkt wel een beetje op de rol die demonen later kregen. Toen het Christendom ontstond werd de term in het westen gebruikt voor gevallen engelen, of lagere duivels. Demonen waren dus  assistenten die fungeerden tussen een groter wezen en de mensen. Demonen staan in dit geval tussen de mensen en satan, die een opperdemon genoemd kan worden. De demonen zijn in dit geval kwaadaardig. Deze kwaadaardigheid heeft als oorzaak dat de voornamige engelen de engel Lucifer (later Satan) volgenden in zijn opstandigheid jegens God.  Verder zijn er in het christendom veel verschillende demonen, en zijn dezen soms zelfs hiërarchisch ingedeeld. Demonen kunnen in de Bijbel bezit nemen van mensen. In de Bijbel worden demonen door Christus en later zijn apostelen ook uitgedreven. Er zijn veel christelijke kerken die aan duiveluitdrijving doen, en er zijn ook veel mensen die beweren bezeten te zijn geweest door een demon. Een demon kan namelijk een mens ervan overtuigen het geloof af te staan, wat ook wel het "stelen van de ziel" genoemd wordt. 

In de Islam het Hindoeïsme en het boeddhisme  komen ook demonachtige wezens voor, zoals de djinn. Een djinn is een wezen dat bestaat uit subtiel vuur. De djinn kan bezit nemen van mensen, en ze zijn onzichtbaar. Het doel van de djinn is om een mens van het geloof af te keren, om ze te testen. Volgens de koran werd dit Iblis (een van de benamingen van Satan) door God toegestaan. Iblis is dus niet per se een vijand van God, zoals in het Christendom. Daardoor is de djinn ook minder gevreesd dan demonen in het Christendom. Volgens het Hindoeïsme heeft karma een grote rol in het maken van een demon. Als iemand een slecht karma heeft, kan deze een demon worden. In de Ramayana ( een belangrijk epos) zijn de volgelingen van Ravana, de kwaadaardige heerser van wat nu Sri Lanka, demonen.

An ember in the ashes van Sabaa Tahir 

"We are jinn. We are apart." 

In An ember in the ashes hebben de jinn een andere rol dan ik hierboven beschreven heb. Ze zijn wezens met veel kennis. De Geleerden willen hier natuurlijk erg graag gebruik van maken, maar worden afgewezen met het bovenste citaat. Het zijn hier dus niet per se slechte wezens. Toch worden de jinn uiteindelijk, op één na, verslagen. De leider van de jinn werkt daarna samen met het Imperium om zo de Geleerden ten onder te brengen. Hier wordt de jinn dus een soort wraakzuchtige geest.

Fallen van Lauren Kate

"You're an angel," she repeated slowly,

surprised to see Daniel close his eyes and moan in pleasure, almost as if they were kissing.

"I'm in love with an angel."

Engelen in Fallen lijken erg veel op de traditionele engel. Ze hebben net als de traditionele engel vleugels, en zijn als het ware boodschappers van God. Toch zijn de engelen in Fallen anders dan in de Bijbel. Ze zijn niet allemaal demonen, al zijn het wel allemaal gevallen engelen. De engelen in Fallen zijn onderverdeeld in goede engelen (Daniël, Arriane en Gabbe) en engelen die aan de kant van Lucifer staan (Cam, Roland en Molly). De belangrijkste twee engelen zijn in het begin Daniël en Cam, die Luce goede en slechte kant vertegenwoordigen. Cam doet vaak slechte dingen (als de wanna be badboy die hij is), zoals Luce laten spijbelen, wat lijkt op de verleiding van het kwaad die Lucifer in zowel de Bijbel als de Koran vaak laat zien. Daniël doet vaak de goede (soms saaie) dingen, zoals Luce redden van omvallende standbeelden, en dan geen zin hebben om met haar te praten. In het verhaal komen, net als in The Mortal Instruments, mensen met engelenbloed (nephilijnen). Deze hebben bovennatuurlijke krachten, net als in The Mortal Instruments, maar spelen (jammer genoeg) een minder grote rol. 

Halo van Alexandra Adornetto

"A man in love can do extraordinary things,

I don’t care if you’re an angel, you’re my angel, and I won’t let you go."

Monsters of Verity van  V. E. Schwab

"Sunai, Sunai, eyes like coal,

Sing you a song and steal your soul." 

Hoewel de monsters in Monsters of Verity niet expliciet demonen genoemd worden, zijn ze nagenoeg hetzelfde. De hindoeïstische insteek dat een mens een demon wordt met een slecht karma, past bij hoe in Monsters of Verity een monster altijd ontstaad uit kwaad. De monsters in Monsters of Verity kunnen letterlijk door middel van de muziek die ze maken een ziel stelen, net als demonen volgens het Christendom een ziel kunnen stelen door mensen ervan te overtuigen het geloof af te staan. Ik vind de diepere laag die V. E. Schwab aan de monsters geeft erg mooi. Ondanks hun gebreken komen ze heel menselijk over. 

The Mortal Instruments van Cassandra Clare

"By the Angel," Jace said, looking the demon up and down.

"I knew Greater Demons were meant to be ugly, but no one ever warned me about the smell."

In The Mortal Instruments heeft Cassandra Clare een wereld gecreeërd waarin er veel spanningen zijn tussen de afstammelingen van de engelen (de nephilim of schaduwjagers) en de demonen (de heksenmeesters, elven, vampiers en weerwolven). Engelen zelf komen er ook in voor, zoals aartsengel Raziël, die de levensbeker bewaakt. Cassandra Clare beschrijft ook demonen die echt in de Bijbel verschijnen, zoals Abbadon. Aartsengel Raziël is ook een figuur uit de Bijbel. Het is echt knap hoe Cassandra Clare van iets traditioneels als de Bijbel een mooie vernieuwende serie kan maken, waar de figuren uit de Bijbel als puzzelstukjes in passen. 

Engelen en demonen zijn in YA anders dan in godsdiensten. Ze hebben vaak een twist om het mooier te maken voor het lezerspubliek, zijn meestal übersexy beschreven, en verbonden aan een epische strijd tegen het kwaad. In deze strijd tegen het kwaad worden ze meestal verliefd op een mens(achtig persoon).