Vandaag is het 4 mei. Normaal gesproken verschijnt er op zaterdag een artikel in de 'lees mee met mij' reeks, maar vandaag is het Dodenherdenking. Op deze dag herdenken we de oorlogsslachtoffers en morgen vieren we onze vrijheid. Een recent boek dat is verschenen bij uitgeverij Blossom Books is Grondvuur van Mirjam Gielen. Dit boek gaat over het bombardement op Nijmegen tijdens de Tweede Wereldoorlog, een stukje geschiedenis waar je nauwelijks iets over hoort. Om die reden dus geen 'lees mee met mij' op deze zaterdag, maar een bespreking van Grondvuur om stil te staan bij de Tweede Wereldoorlog.

Dit artikel is geschreven door Laurie

Over het boek

Als Julia een doos met oude brieven van haar oma vindt, begint ze uit nieuwsgierigheid te lezen. Haar oma schreef de brieven tijdens en na de Tweede Wereldoorlog aan haar overleden zus Corrie. Ze schrijft over de nasleep van het bombardement op Nijmegen, maar ook over haar ouders en de jongen die ze later op haar werk leert kennen.
Julia ontdekt een oud familiegeheim, en gaat vastbesloten op onderzoek uit. Maar haar oma houdt haar mond stijf dicht, en ook bij haar moeder komt ze niet veel verder. Wat doe je als het verleden zo nadrukkelijk aanwezig is, maar niemand erover praat?
Grondvuur wordt verteld vanuit het perspectief van Julia in het nu, haar moeder Eva in de jaren ’80 en via de brieven van haar oma Ans aan Corrie.

Het bombardement op Nijmegen

Op 22 februari 1944 bombardeerde het leger van de geallieerden ongepland de stad Nijmegen. Bij dit bombardement vielen circa 800 burgerdoden en het spoorwegstation raakte zwaar beschadigd. Waarschijnlijk ligt het dodental hoger omdat onderduikers niet meegeteld konden worden. Nijmegen werd bij vergissing gebombardeerd, de bommen waren bedoeld voor een militair doelwit in de stad. Naast het Spoorwegstation - het eigenlijke doelwit - werden ook de Stevenskerk en de Augustinuskerk zwaar beschadigd.

In Grondvuur wordt meteen gestart met het bombardement zelf, want de winkel waar Corrie, de oudere zus van Ans, werkt wordt compleet weggevaagd. Ans komt daar achter en vanaf dat moment begonnen de brieven aan Corrie.

Thema's

Oorlog is niet het enige thema dat wordt behandelt in Grondvuur. Julia is een echte topsporter en Eva is een echte feminist. Feminisme en topsporten zijn dus ook belangrijke thema's in dit boek. Ik denk dat deze zelfs nog sterker aanwezig zijn dan oorlog.

Echter hebben alle gebeurtenissen weer betrekking op de oorlog, evenals de onderlinge relaties in dit boek. Wel vond ik het soms wat verwarrend wie bij wie hoorde, want zowel Eva als Julia hebben gesprekken met hun oma. Ans is de oma van Julia en de moeder van Eva en Eva heeft dan weer gesprekken met haar oma, oftewel de moeder van Ans. Alle onderlinge relaties leiden dus terug naar de oorlog, want Eva heeft een aversie tegen topsporten. In het boek wordt duidelijk waarom. Daarnaast wordt het goed duidelijk wat een oorlog met families doet. Er zijn familieleden gestorven, maar er zijn ook veel geheimen. De oorlog wordt ofwel uitvoerig besproken, ofwel vermeden. Als de oorlog wordt besproken is dat vooral bij de oudere generatie het geval en dit gaat altijd gepaard met vooroordelen. Aan de andere kant zie je dat de oorlog vermeden wordt en merk je dat Julia geen idee heeft hoe haar familie betrokken was bij de Tweede Wereldoorlog, gewoonweg omdat daar thuis nooit over wordt gesproken.

Schrijfstijl

Ik heb nog nooit een boek van Mirjam Gielen gelezen, maar dit boek had ik binnen een paar uur uit. Het leest vlot en is bovendien niet dik. De schrijfstijl doet wel wat jeugdig aan, evenals Julia zelf. Dit boek is daarom uitermate geschikt voor de jongere young adult lezer.

Personages

Zoals gezegd vond ik Julia wat jong overkomen voor iemand uit de eindexamenklas. Ze gedraagt zich erg jong voor haar leeftijd en uiteraard wordt ze verliefd. Moeder Eva vind ik erg afstandelijk en ze laat geen trots zien voor de prestaties van haar dochter. Dit blijkt later in het boek een oorzaak te hebben. Oma Ans leer je niet goed kennen. Je ziet weinig van haar, want het gezin van Julia heeft nauwelijks nog contact met haar. Door de brieven die ze aan Corrie schrijft krijg je wel een beeld van haar, maar dat vind ik geen goed beeld.

Plot

Grondvuur belicht verschillende thema's, maar ik had verwacht dat het meer over de oorlog zou gaan dan over feminisme en topsport. Het bombardement op Nijmegen wordt benoemd, maar het hele verhaal is daar omheen gebouwd. Voor mij zou het indringender zijn geweest als dit boek een geheel historische fictie was geweest: belicht het bombardement en bouw het verhaal daar omheen, maar blijf in de jaren '40. Door de flinke tijdssprongen (bijna 40 jaar tussen iedere generatie) had ik het idee dat het niet per se een boek over de Tweede Wereldoorlog is. Dat vind ik jammer, zeker omdat dit bombardement niet erg bekend is.

Dit boek bevat de standaard young adult cliché's, zeker wat Julia betreft. Dat haalt het plot mijns inziens een beetje onderuit.

Eindoordeel

Grondvuur vind ik vooral geschikt voor de wat jongere young adult lezer. Ik denk ook dat dit boek op de lijst mag voor de eerste en tweede klas van de middelbare school, want het leest makkelijk weg én je leert over een stukje 'vergeten' Nederlandse geschiedenis. Persoonlijk merk ik dat ik betere boeken heb gelezen en dat ik meer had verwacht te lezen over het bombardement op Nijmegen. Dit neemt niet weg dat ik Grondvuur geen goed boek vond, want dat vond ik wel. Ik had alleen meer verwacht. Ik had het boek binnen een paar uur uit, maar ik ben niet volledig omver geblazen. Om deze reden beoordeel ik Grondvuur met 3,5 sterren.