Veel boekhandels, schrijvers, uitgevers, bloggers en andere boekenfanaten gebruiken vaak de termen 'jeugdboeken' en Young Adult door elkaar, terwijl het eigenlijk twee heel erg verschillende genres zijn, althans, in mijn ogen. In dit artikel ga ik daarom in op de stelling dat er een onderscheid zou moeten zijn tussen jeugdboeken en YA. 

Dit HEVIG OPINIE-artikel is geschreven door Elke

Misschien ben je het TOTAAL niet met mij eens, of misschien wel, maar dit is mijn mening. Schiet daarom alsjeblieft niet uit je slof als je deze mening niet deelt: het is oké. Vertel in de comments vooral wat je zelf van deze discussie vindt, of als je misschien zelf een onderscheid hebt, of als je zelf ook een punt van ergernis hebt (over YA, of iets anders!).

Wat is het onderscheid tussen YA en Jeugd(boeken)?

In mijn ogen zijn YA-boeken boeken die een hoofdpersoon van (ongeveer) 15 - 20 bevatten, die zichzelf moeten leren kennen en moeten leren omgaan met problemen die op hun pad worden gestrooid. Ze maken vaak heftige dingen mee (wat per genre verschilt), maar denk aan: moord, suïcide, seksualiteit, zwangerschappen, afpersing, et cetera. De thema's in YA zijn vaak een stuk heftiger dan in jeugdboeken, en ook zijn de boeken volwassener geschreven (met vaak het gebruik van moeilijkere woorden). 

Wat zijn dan jeugdboeken? Nou, in mijn ogen zijn jeugdboeken altijd íéts kinderlijker dan YA. Vaak is de hoofdpersoon 12 - 15 jaar oud. Het ligt totaal aan het genre, maar in contemporary boeken moeten de hoofdpersonen vaak dealen met gemene meiden/jongens, pestkoppen, jongens (of meiden)-problemen, et cetera. Jeugdboeken zijn (in mijn ogen) ook gemakkelijker geschreven dan YA. 

Jeugdboeken hebben een jonger publiek

Wanneer ik denk aan jeugdboeken (of jeugdliteratuur), denk ik aan de boeken van Carry Slee of Francine Oomen. In mijn 'jeugdjaren', denk 12 tot en met 14, las ik vooral boeken zoals Lover of Loser of Hoe overleef ik...? Deze worden door sommige boekhandelaren bij Young Adult gezet, en dat is een grote fout. Boeken geschreven door Carry Slee komen voor een YA-lezer heel erg kinderachtig over. Dat realiseerde ik me toen ik een Bangkok Boy ging herlezen toen ik 17 was, en dat was een heel andere ervaring. Ik zeg zeker niet dat je als volwassen of YA-lezer niet kunt genieten van jeugdboeken, maar wat ik wel zeg is dat er een groot onderscheid is tussen jeugdboeken en YA, en dat het niet handig is om die onder een overkoepelende term te plaatsen. Een Hof van Doorns en Rozen is voor een véél gevorderder publiek dan bijvoorbeeld Dreadlocks en Lippenstift. 

Thematiek is anders

Jeugdboeken hebben héél andere thema´s. De belevingswereld van een kind dat net gaat puberen, rond zijn/haar twaalfde, is héél erg anders dan de belevingswereld van een meisje/jongen van rond de zestien. Als puber maak je je over andere dingen zorgen dan op je zestiende. Overigens is het ook duidelijk dat je opgroeit en dat daarom andere thema's in je leven, maar ook in boeken, je meer aanspreken. Iemand van 12 zou het misschien een beetje vreemd vinden om al te lezen over slutshaming of het verzenden van naaktfoto's. Natuurlijk spreek ik hier een beetje generaliserend, maar over het algemeen is het duidelijk dat de belevingswereld compleet anders is. 

Het is verwarrend

Stel je voor: je bent een meisje van 17 en je wil YA gaan lezen, omdat dat genre je wel tof lijkt. Nu staat er bij de YA-sectie in de bibliotheek, of in de boekhandel, een boek van Carry Slee: Spijt! Je denkt: tof! Carry Slee krijgt goede recensies en het staat bij YA, dus dat moet goed komen. Je komt er echter achter dat het boek nogal jeugdig is en niet bij jouw belevingswereld past: je wil liever iets wat jou aanspreekt en problemen bespreekt die jij ook meemaakt. Ook wil je liever over een hoofdpersoon lezen van jouw eigen leeftijd.

Weer pak ik hier Carry Slee als voorbeeld, omdat haar boeken vaak onder YA worden geplaatst. (Ik heb het al vaak genoeg in bibliotheken gezien). Carry's boeken zijn geweldig: ik weet het omdat ik ze zelf ook stuk heb gelezen. Echter is het ontzettend verwarrend als jeugdboeken bij YA worden gezet, omdat je dan als lezer denkt dat je een boek pakt dat bij jou past (al ben je een meid/jongen van 17 of een van 13), en je dan ineens een boek leest waar je jezelf totaal niet in herkent. Natuurlijk is dit niet noodzakelijk, maar als zeventienjarige kon het me niet meer echt bekoren om een boek te lezen waar een meisje van 12 haar eerste jaar middelbare school moest overleven, om maar een voorbeeld te nemen. Voor de Hebban Awards van 2016 stonden onder andere Kapot van Carry Slee, 2C van Mirjam Mous en Schuld van Mel Wallis de Vries in de lijst. In mijn ogen zijn dit alle drie jeugdboeken; ik heb er twee van gelezen. 2C vond ik écht een jeugdboek. Het is heel gemakkelijk geschreven en kwam nogal kinderlijk over. Als iemand die in de YA-categorie valt met haar 18 jaar (toen ik dit boek las), kwam dit heel erg jeugdig over. Het was goedgeschreven, maar ik vond het geen YA. Daarom vind ik het ontzettend lastig dat YA als overkoepelende term wordt gebruikt voor jeugdboeken en YA-boeken. 

EINDE

Er zal waarschijnlijk nooit echt een goed onderscheid kunnen worden gemaakt tussen YA en jeugdboeken, omdat het al ontzettend moeilijk is om bijvoorbeeld New Adult en Young Adult van elkaar te scheiden. Ik snap daarom wel waarom het vaak onduidelijk is of het nu jeugd of YA is. Toch denk ik dat het zinvol en handig is om te realiseren dat de twee termen compleet andere boeken beslaan en ze ook twee totaal verschillende doelgroepen voor ogen hebben. Tenminste, dat vind ik.

Hopelijk vonden jullie het leuk om mijn (rant / opinie)-artikel te lezen. Natuurlijk hoef je het niet me eens te zijn, dat begrijp ik volkomen. Nu ben ik zelf wel benieuwd geworden: heb je zelf ook een interessant discussiepunt over YA? Of een punt van ergernis? Laat het mij vooral weten, ik ben benieuwd!