Walkaway: een utopiaans dancefeest
Wie trends uit het heden doortrekt naar de toekomst, komt al snel uit in een dystopie, aldus Ursula Le Guin. De rijken worden rijker en machtiger, baantjes worden onzekerder en slechter betaald, surveillance houdt ons overal in de gaten en natuur en milieu worden verwoest. Maar wat de trends niet zien en Doctorow wel, is de mensen die het niet meer pikken en opstaan. Of in dit geval: weglopen.
In Walkaway vertrekken Hubert, zijn vriend Seth en miljardairsdochter Natalie uit de ‘default’ maatschappij om een nieuw leven op te bouwen als walkaways. Dat betekent echter niet terug naar het verleden, met jagen en wonen in een zelfgemaakte blokhut: met 3D-printers en digitale contacten met gelijkgestemden over de hele wereld hebben de walkaways een goed geoliede anarchistische samenleving opgebouwd. In plaats van de (grotendeels kunstmatige) schaarste uit hun kapitalistische verleden, leven ze in overvloed: je mag werken, maar het hoeft niet, en mensen kunnen hun leven en identiteit vormgeven hoe ze maar willen. Helaas zijn de walkaways een doorn in het oog van de superrijken, want default drijft op de angst dat je verloren bent zonder je zielloze baantje of dure spulletjes, terwijl de walkaways laten zien dat het ook anders kan. Ze worden daarom regelmatig getreiterd en opgejaagd. Maar als ze een doorbraak in computertechnologie ontwikkelen waardoor je mensen onsterfelijk kunt maken door hun geest te uploaden in een computer, begint het conflict pas écht...
Walkaway werkte voor mij vooral als filosofie over hoe we onze maatschappij zouden kunnen inrichten zonder kapitalisme, eigendommen en schaarste, en hoe dat er dan uit zou kunnen zien. Bijzonder mooi vond ik een stuk waarin een door de walkaways gebouwde B&B overgenomen wordt door een groep bewapende jonge mannen, die een hiërarchie willen instellen: hoe meer je werkt, hoe meer privileges je krijgt. De walkaways reageren door simpelweg weg te lopen en elders een nieuwe B&B te beginnen op hun eigen manier. Zonder ‘ondergeschikten’ zijn de jonge mannen met te weinig om de B&B draaiende te houden en moeten ze afdruipen. Ook sterk is Doctorows aandacht voor de mogelijkheden en gevaren van moderne (communicatie)technologie, een terugkerend onderwerp in zijn boeken, en hoe de walkaways zich waar mogelijk op open en geweldloze wijze verzetten tegen de aanvallen van default.
Als boek vond ik Walkaway echter minder geslaagd, en voelde het als een eindeloos dancefeest: druk, snel, lawaaierig en rauw. Na verloop van tijd snakte ik naar wat rust en reflectie. De walkaways worden met grote regelmaat verjaagd door default, waardoor er weinig rustmomenten zijn om te zien hoe hun samenleving precies werkt. Ze leven grotendeels in verlaten terrein buiten de steden, maar we krijgen heel weinig mee van hoe de natuur er daar uitziet, en hoe ze daarmee omgaan. De hoofdpersonen zijn jonge, extroverte whizzkids die voortdurend met plotobstakels moeten worstelen, waardoor ik weinig emotionele connectie voelde. Daarnaast strooit Doctorow kwistig met slang en computerterminologie, wat bijdraagt aan de sfeer, maar het niet altijd even duidelijk maakt wat er precies gebeurt. Dat wierp voor mij dan weer de vraag op hoe inclusief dit utopia eigenlijk is: biedt het plaats aan de natuurliefhebbers, de digibeten, de spirituelen, de introverten? Dit boek blijft het antwoord daarop schuldig. Wat wèl duidelijk is, is dat default met al deze mensen sowieso geen rekening houdt, en dat het daarom nu belangrijker dan ooit is om eens goed na te denken over hoe het anders kan.
Met dank aan de ‘¿baetter futures’ leesgroep.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Auke Pols
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
