Ontroerende vader-zoon relatie
‘Soms zie ik dat je ergens mee zit,’ zei ze. ‘Dat is heel vaak zo zelfs, maar dan zeg je er niets over. In het begin dacht ik: dat komt wel, hij zal zich op een gegeven moment wel op zijn gemak voelen bij mij, maar er is in drie jaar niets veranderd. Ik zie dat er van alles in je omgaat, Boris, maar ik heb geen idee wat.’
Met deze woorden verbreekt Sara haar relatie met Boris. Ze heeft gelijk dat Boris ergens mee zit, dat er van alles in hem omgaat. Al sinds zijn jeugd kampt hij met een dwangstoornis. Iedere eerste maandag van de maand, een paar minuten voordat het maandelijkse alarm afgaat, haalt Boris zijn zakken leeg zoals je bij een veiligheidscontrole op het vliegveld doet. Dit is een van zijn dwangneurotische rituelen. Nooit heeft hij Sara over zijn stoornis verteld, uit angst en schaamte, maar ook omdat het eigenlijk best goed ging zolang hij met Sara was. Het leek alsof zij zijn dwangstoornis wist te temperen, ook al was ze zich hier zelf niet van bewust.
Maar nu is het over, Sara kan niet meer tegen Boris’ ongrijpbaarheid. Het enige dat hij kan doen is naar zijn vader vertrekken, die twee straten verderop woont. Ondanks het feit dat Boris altijd door zijn vader is opgevoed, omdat deze bij de geboorte van Boris niet alleen vader maar ook weduwnaar werd, gedragen ze zich wat gereserveerd ten opzichte van elkaar. Ze hebben het beste met elkaar voor, maar de communicatie verloopt stroef. Er sluimert een ongemakkelijke afstand tussen vader en zoon.
Wanneer ze voor een paar dagen in Praag zijn vindt er een ommekeer plaats. Onverwachte situaties leiden tot paniek en openhartigheid van Nico’s kant. Ook hij heeft een dwangstoornis en al lang geleden herkende hij de eerste symptomen van deze stoornis bij zijn zoon. Nooit werd hierover gesproken. De noodgedwongen bekentenis in Praag zorgt voor wederzijds begrip bij Nico en Boris.
‘Mijn vader en ik. We hadden allebei hetzelfde. Hij had zijn eigen, unieke wetboek, maar het was verschenen in dezelfde serie als die van mij. Daar moesten we het voorlopig mee doen. We konden af en toe elkaars wetboeken doorbladeren, stukjes aan elkaar voorlezen, we konden ze naast elkaar zetten in de kast, maar we konden ze nog niet uitwisselen: ik zou zijn boek niet op schoot nemen, hij het mijne niet.’
In De eerste maandag van de maand wisselt het vertelperspectief tussen vader en zoon. Ze observeren elkaar en proberen elkaars gedachten te lezen. Eigenlijk delen ze zoveel gelijkenissen; ze kennen de beperkingen die een dwangstoornis met zich meebrengt en missen allebei een grote liefde, maar écht uitspreken wat ze denken en voelen is voor Boris en Nico moeilijk.
De kracht van dit boek zit in de manier waarop Peter Zantingh de relatie tussen Boris en Nico heeft vormgegeven. Niet zozeer de gebeurtenissen maar de ontwikkelingen in deze vader-zoon relatie maken het boek zo interessant. Je voelt de ongemakkelijkheid, maar tegelijkertijd ook de onvoorwaardelijke liefde van een vader voor zijn zoon en vice versa. Maar ook de constante eenzaamheid van zowel Boris als Nico, die naarmate het verhaal vordert steeds kleiner wordt, is steeds aanwezig.
Sterk zijn ook de stilistische keuzes die de auteur heeft gemaakt. Over elk detail is nagedacht: locaties, beroepen, structuur, alles om de dwangstoornis van Boris en Nico realistisch te doen overkomen. De vaak korte zinnen zorgen ervoor dat je je goed kunt verplaatsen in de hoofdpersonages. Deze zinnen vormen hun gedachten, die vanwege hun dwangneurose ordelijk en controleerbaar moeten zijn. Dat de auteur voor het schrijven van deze roman veel research heeft gedaan komt goed tot zijn recht.
Zantinghs tweede boek is een gevoelige roman, die begint en eindigt op de eerste maandag van de maand en waartussen een mooie ontwikkeling plaatsvindt. Het ontroerende einde van het thematiseert de vaderliefde op een subtiele maar prachtige wijze.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Daphne van Rijssel
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
