Een gelukstreffer

Wat hebben een meisje met brandend haar, een kat, een pratende steen, een schildpad en een wolkje met elkaar gemeen? Juist, heel veel! Vuurtje en de dikke steen van Catharina Valckx is een heel fijn en vrolijk verhaal over vriendschap en het delen van herinneringen.

Oké, ik moet toegeven, de eerste keer dat ik Vuurtje en de dikke steen aan mijn dochter en zoontje voorlas, moest ik naderhand wel even nadenken over wat ik nou eigenlijk had gelezen. Op het allereerste gezicht lijken de elementen in dit verhaal uit de lucht gegrepen te zijn. Je wordt als lezer door de auteur/illustrator in het begin direct ondergedompeld in een kinderlijke fantasiewereld, maakt vervolgens een aangename herinnering mee óver een herinnering en stapt er vervolgens weer uit. Maar is er een clue, vroeg ik mijzelf die eerste keer af. Welke rode draad zit er doorheen verweven, wat heb ik eigenlijk gelezen?

Persoonlijk ben ik nog steeds zoekende naar die ene clue, en tegelijkertijd denk ik dat dit misschien juist wel de bedoeling is. Want één ding is zeker: Vuurtje en de dikke steen zet je aan het denken. Het dwingt je om verder te kijken, om dieper het verhaal in te duiken en bewust op zoek te gaan naar ‘waarom’ en meer van dat. Maar boven alles staat één ding voor mij vast: Vuurtje en de dikke steen is hartverwarmend, positief en vrolijk; een heerlijk verhaal waar je helemaal blij van wordt!

In Vuurtje en de dikke steen neemt hoofdpersoon Vuurtje ons mee in een van haar warme herinneringen van ‘deze zomer’. Ze haalt het zich zo scherp voor de geest dat ze het opnieuw beleeft, waardoor je als lezer de herinnering van heel dichtbij meemaakt. In de ik-vorm vertelt Vuurtje over haar vlammende haar, over haar kat Rikki en over een grote steen die plots wakker wordt. Ze vertelt over kersen, over een wolkje ‘dat wel vaker in de buurt rondhangt’ en over Bogota de schildpad. Het is een bont en eigenaardig gezelschap, en ook de omgeving waar het verhaal zich afspeelt is enigszins surrealistisch. Tijdens het (voor)lezen voelt het continu alsof de werkelijkheid en fantasie door elkaar lopen.

Vuurtje en haar vriendjes kletsen samen met elkaar over het leven en wisselen verhalen uit. ‘Wat is dat ook alweer?’ en ‘Wist je nog dat…?’ Thema’s als herinneringen maken en verliezen, maar ook geluk halen uit de kleine dingen zitten verweven in prachtige, onschuldige en grappige dialogen.

Aan het eind van Vuurtjes dierbare herinnering valt de grote steen weer in slaap. Vuurtje ligt met een grote glimlach onder een betoverende sterrenhemel en belooft zichzelf dit moment nooit meer te vergeten. Een einde dat de onderliggende lessen uit dit boek nog eens onderstreept; een verhaal dat daarom niet alleen kinderen maar ook hun (groot)ouders of andere voorlezers aan het denken zet. Want er zijn nogal wat zaken om je hersenen over te laten kraken: ben jij wel eens iets belangrijks vergeten? Wat is jouw mooiste herinnering van afgelopen zomer? Ben jij nog dankbaar met de ‘gewone’ dingen, zoals de regen op je gezicht of de sterren aan de hemel?

En ook: waarom zou de auteur er eigenlijk voor gekozen hebben om Vuurtjes haar te laten branden en te laten doven? Daar ben ik zelf nog steeds niet helemaal over uit. Is het een grappig detail of heeft het een betekenis? Hetzelfde geldt voor de kersen en de keuze voor de karakters. Wat is het verhaal erachter, zít er eigenlijk wel een verhaal achter?

Zoals je leest, leven er over Vuurtje en de dikke steen nog steeds vragen bij mij. Maar dat is zeker niet iets dat me stoort. Wat mij betreft is de stem van Vuurtje door het verhaal heen in ieder geval uniek, ik ken geen enkel prentenboek dat ik hiermee kan vergelijken. Ik ben überhaupt nog niet vaak een prentenboek in de ik-vorm tegengekomen, maar ook Vuurtjes persoonlijkheid komt door de woordkeuze en de melodieuze opbouw van de zinnen zo sterk naar voren dat dit prentenboek me heel positief verrast heeft.

En dan hebben we het nog niet eens over de illustraties gehad, hè! De tekenstijl van Catharina Valckx sprak mij vanaf het allereerste begin aan. Illustraties zijn voor mij zó belangrijk in prentenboeken. Als het niet op de een of andere manier iets met me doet, leg ik het al weg, zonder überhaupt het verhaal te lezen. Natuurlijk is het verhaal minstens zo belangrijk, maar ik ben wat prentenboeken betreft echt iemand die eerst afgaat op de prenten en dan pas op het boek.

Hoe je Catharina’s tekenstijl dan kan definiëren? Ik zou zeggen: dromerig, in ieder geval in Vuurtje en de dikke steen. Met zachte kleuren, ruwe karakters en aandoenlijke uitdrukkingen. De ‘bijzondere’ elementen in het plot die misschien op het eerste oog uit de lucht komen vallen zijn volgens mij typerend voor Catharina Valckx, want ook in andere boeken van haar (zoals Die kleine is Don, de lange is Sjon, uit de Tijgerlezen-serie) zag ik dit terugkomen. Ik houd ervan! Juist omdat het absurd is, prikkelt het.

Vuurtje en de dikke steen is een gelukstreffer, een prentenboek dat je laat dromen en denken. Een beetje bizar ook, maar dat geeft het juist zijn charme. Er zit een diepere laag in die je kan opzoeken als je daar zin in hebt of die je links kan laten liggen als je gewoon een vrolijk verhaal wilt (voor)lezen. Ik ben in ieder geval overtuigd! Vuurtje is lief, moedig, grappig en hartverwarmend. En een beetje positiviteit kunnen we in deze tijd allemaal wel gebruiken!