Must-read verhalenbundel voor iedereen die met jongeren werkt

De puberteit is voor de meeste mensen een lastige periode. Wanneer je lichamelijk en geestelijk veel veranderingen doormaakt, is het hebben van een veilige en stabiele thuisbasis onmisbaar. Sinds de coronacrisis komt de oproep om vermoedens rond onveilige thuissituaties op tijd te signaleren weer veel in het nieuws. We zijn immers gedwongen om thuis te blijven en dat kan de nodige spanningen opleveren. Dit is helemaal het geval als het thuis al niet optimaal ging. Ook vóór corona groeiden helaas veel kinderen op in probleemgezinnen. In De juf die geen juf is vertelt Katrín Gudmundsson (1972) over de problemen van enkele jongeren die zij in haar carrière heeft begeleid.

Bijna dertig jaar lang werkte Gudmundsson in het onderwijs en de jeugdzorg. Op verschillende scholen kreeg ze al snel de bijnaam ‘de juf die geen juf is’. Bij haar hoefden de jongeren niet bang te zijn voor strafwerk, maar leerden ze te praten over hun problemen. De juf die geen juf is bestaat uit 28 korte verhalen waarin Gudmundsson verschillende jongeren aan bod laat komen. De problemen waar de pubers mee worstelen lopen uiteen van het hacken van het onderwijssysteem van de school, loverboys, chronische ziekte, homoseksualiteit, ongewenste zwangerschap, eenzaamheid, verslaving en nog veel meer.

Om de anonimiteit van de leerlingen te waarborgen, heeft Gudmundsson de namen in haar boek veranderd en kan zij soms bepaalde details niet prijsgeven. Dit neemt niet weg dat de verhalen alsnog erg aangrijpend zijn. Het boek bestaat uit oude en nieuwe verhalen. Enkele verhalen publiceerde Gudmundsson eerder op Blogzinnig – een blog voor vrouwelijke ondernemers – en gingen na publicatie al snel viraal. Zo is het bekendste verhaal uit de verhalenbundel wellicht de leraren-risicolijst. Na de online publicatie ving dit verhaal de aandacht van jeugdhulpverleners, docenten, ouders, opvoedkundigen en Omdenken. Online werd Gudmundsson geprezen om haar onbevooroordeelde kijk op het gedrag van de jongeren, de empathische schrijfstijl en de krachtige verwoording van de veelal ontroerende situaties. Al deze punten zijn ook van begin tot eind in De juf die geen juf is aanwezig.

Naast Gudmundssons duidelijk voelbare betrokkenheid bij de verschillende jongeren, is de verhalenbundel toegankelijk en vlot geschreven. Gudmundsson benadrukt dat achter ieder ongewenst gedrag een pijnlijk verhaal, of in ieder geval een lastige worsteling, schuil kan gaan. Ze stipt daarnaast aan dat het onderwijssysteem niet per sé bij iedere leerling hoeft te passen. Hier komt de kracht van Gudmundsson om de hoek kijken: proberen regels een beetje te buigen zodat de jongere vooruit kan. De focus verschuift hier naar de begeleider die achter de schermen met veel regels, emoties en weerstand te maken kan krijgen. Aan het eind van haar boek geeft Gudmundsson praktische tips om verbinding te maken met een jongere, maar eigenlijk met mensen in het algemeen. De juf die geen juf is is een must-read voor iedereen die met mensen – in het bijzonder jongeren – werkt, zich graag verdiept in het menselijk gedrag of voor wie meer wil lezen over wat er bij jonge mensen onder de oppervlakte kan spelen.

*In ruil voor een eerlijke recensie heb ik een recensie-exemplaar ontvangen van de uitgeverij. Mijn recensie van "De juf die geen juf is" is ook te lezen op elineschrijfthier.nl.