Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Vluchtverhaal in dichtvorm waaiert emoties alle windrichtingen uit

Eline van der Boog 16 juni 2024 Hebban Recensent
‘Later besefte ik dat de meeste families die daar opgevangen werden een vluchtverhaal hadden. Het verhaal van kolonialisme, het dragen van Nederlandse achternamen met een lichte huidskleur en daardoor niet meer welkom in het nieuwe Indonesië.’ Gedwongen je land moeten verlaten omdat het er niet meer veilig is vormt de basis van veel vluchtverhalen. Een van deze verhalen is dat van theatermaker en dichter (en wereldverbeteraar) Charles Goudsmit. Halverwege de jaren 60 vluchtte hij met zijn moeder, ernstig zieke vader en enkele broers en zussen van Indonesië naar Nederland. Na zijn vaders overlijden worden ze opgevangen in een militaire kazerne in Appingedam. In de barakken zijn veel conflicten en vechtpartijen. Als tienjarige wordt Goudsmit ‘heen en weer geslingerd tussen het kind dat wil zijn en het kind dat moet groeien naar volwassenheid.’ Tegelijkertijd ziet hij zijn moeder ‘verdrinken in eenzaamheid en heimwee.’ Vanwege hun gemengde achtergrond (Joods, Javaans-Ghanees) zijn ze ook in Nederland buitenstaanders: ‘Ik dacht, samen met velen, dat we opnieuw zouden worden geboren in dit land, maar de geschiedenis liet het niet toe.’ In dichtbundel De pijn van de wind vangt Goudsmit dit schrijnende gevoel in woorden waarbij emoties alle windrichtingen uitwaaieren.

De ruim veertig gedichten zonder rijm bevatten vlotte enjambementen en zijn in De pijn van de wind opgedeeld in zes windsoorten. In Moessonwind staan ongebreidelde gevoelens centraal. Het prachtige gedicht Moeder (II) maakt het verlangen naar het thuisland pijnlijk voelbaar: ‘ze loopt naar buiten / terwijl haar voeten nog in de oude / dwalen.’ Rouw voert de boventoon in Vader (I): ‘vader ik ben je kwijt in de spiegel / je ogen op de foto / zwart-wit zijn de mijne.’ In De overtocht zoekt de ontheemde zoon naar zijn roots: ‘ik heb gezien wie ik ben, ik heb gevoeld wie jij bent / mijn leegte gevuld met jouw dromen.’ Goudsmit kiest zijn woorden weloverwogen, zijn schrijfstijl is gevoelig en met oog voor detail. Een bries speelt met zwarte haren, een storm fluistert en een orkaan van geweld verwoest. De dichtregels bevatten verwijzingen naar het koloniale bewind, beschrijven liefdevolle observaties over familie, vormen een inspiratie op Zwanezang van de Indonesische dichter Rendra en schetsen (weemoedige) herinneringen aan fruit, pepers, groenten en specerijen uit het geboorteland van het lyrisch ik: ‘de geur van de mango in de tuin is verdwenen’ en ‘in de keuken gevuld met levensvragen / luisteren we naar de stem van de gerechten.’

De hoofdstukken Windstil en Humorwind zetten de lezer even in de luwte. Introspectieve versregels vermengen zich met een opwindend thuisgevoel dat het lyrisch ik ‘de plek’ noemt. Luchtige stukken over verliefdheid en lachspiegels gaan vervolgens over in het hoofdstuk Peinzende wind. Thema’s als racisme, technologie, religie en de kloof tussen arm en rijk passeren de revue: ‘ik hoor jouw pijn in de kranten van gisteren en vandaag / je kreet om hulp, droogte, geweld en honger.’ Sterk is het hoofdstuk Noorderwind waar het lyrisch ik zich probeert te aarden in het koude Nederland. Hij ‘bibbert van de kou’ en ‘zoekt de warmte in zijn herinnering’ in het land waar de ‘gewokte groenten / wachten op de kruiden.’ Ook hier is de wind volop aanwezig: de wind vangt, het lyrisch ik waait met haar mee en houdt van ‘het lied van de vertrapten’ dat vanaf de andere kant van de wereld weerklinkt: ‘tegen de wind klinkt het hardst / het stopt met wind mee.’ Het afsluitende hoofdstuk Winderig behandelt onrecht, armoede en de verleiding om stormachtige gevoelens te verdoven: ‘in de roes verlang ik naar de zoetigheid / van thee en gebakken banaan.’ De verschillende motieven, rijke taal en het persoonlijke achtergrondverhaal maken De pijn van de wind tot een veelomvattende bundel waarin Goudsmit aan de hand van verhalende verzen geen doekjes windt om de gecompliceerde emoties van mensen met een vluchtverhaal.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Eline van der Boog

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.