Voor ieder een kleine hel

Als Vera te horen krijgt dat ze uitgezaaide kanker heeft, gooit dit haar leven en dat van haar jongere broer Max in een klap nog meer overhoop. Max verblijft op dat moment in het Franse havenstadje Dieppe om “de herinnering aan een onbezorgde tijd op te zoeken.” Een goed moment om terug te denken aan de fijne vakantie die hij er met zijn zus, opa en oma heeft gehad vlak voordat hun ouders gingen scheiden.

Toch betekent de herinnering aan Dieppe voor Vera niets zorgeloos; het met krijtrotsen bezaaide strand en de onmetelijke zee deden haar tijdens die onbezorgde vakantie eerder denken aan haar andere broertje, Menko, die op zijn tweede verdronk. Nu Max vanuit Dieppe in allerijl terugkeert naar Nederland om Vera in de laatste fase van haar ziekte bij te staan, openen de kleine hellen uit hun jeugd zich langzaam maar zeker. Zijn Vera en Max in staat om het verleden voorgoed achter zich te laten?

Kleine hellen, de debuutroman van Anne Moon Disko (een pseudoniem), behandelt een aantal zware thema’s als dood, verlies, spijt en ziekte. Toch blijft de novelle erg aan de oppervlakte. Het verhaal wordt in een bijna lichtvoetige stijl verteld. Disko speelt met tijd en verhaalperspectieven. In korte, haast fragmentarische hoofdstukjes wordt de lezer heen en weer geslingerd tussen verschillende personages en gebeurtenissen uit het heden en verleden wat soms voor wat verwarring zorgt. De titel ‘kleine hellen’ refereert aan Marissa Nadler’s melancholische plaat Little Hells uit 2009. Net als de artiest worden broer en zus omringd door dood en verderf. Een verdriet dat – zoals een review over Little Hells treffend weet te omschrijven – “will either kill you or keep you going.”

Want ondanks de zekere lichtheid in de schrijfstijl van Disko is Kleine hellen geen vrolijk boek. De jeugd van Vera en Max werd overschaduwd door de dood van hun broertje Menko en resulteerde uiteindelijk in de scheiding van hun ouders. Nu Vera terminaal ziek is zal ze nooit haar proefschrift kunnen afronden. Max is het als beeldend kunstenaar nog steeds niet gelukt om zijn zus op het doek af te beelden: “Hij wil het wel, maar hij weet niet hoe.” Zelfs in de liefde delen broer en zus hun leed met dezelfde partner: Monica. Deze driehoeksverhouding zet het oud zeer nog meer onder druk als het Monica wel lukt om Vera in haar huidige staat in houtskool te schetsen (en er voor haar een zekere kleine hel losbreekt).

Met Kleine hellen levert Disko geen bijzonder, maar wel een bijzonder mooi debuut in de zin van het prachtige woordgebruik en de beeldende volzinnen die met grote regelmaat in de novelle aanwezig zijn. De wisselende perspectieven, de open plekken en de onheilspellende sfeer die onder de oppervlakte borrelt maken het vervolgens niet tot een hel om deze novelle nog eens te herlezen.