Meer dan 6,2 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Papierverspilling

Eus Wijnhoven 18 februari 2024
Zogkoorts is het dertiende deel in de romancyclus De tandeloze tijd en een vervolg op Stemvorken, het achtste deel. Probeer geen logica achter nummering of verschijningsdata te zoeken, want die is er niet. In 1983 verscheen het eerste boek, De slag om de Blauwbrug (Proloog), in datzelfde jaar gevolgd door Vallende ouders (De tandeloze tijd deel 1). Oorspronkelijk wilde A.F.Th. een zelfstandige roman schrijven onder de titel Scharen, maar al snel groeide dat idee uit tot een trilogie. Dat is een beetje uit de hand gelopen: na voltooiing van deel 13 omvat de cyclus inmiddels zo’n 6500 pagina’s.

De bekende toneelschrijver protagonist Albert Egberts heeft een obsessie met trioseks, maar als hij Corinne Suwijn, “kersenkoningin van Mierlo” en minnares, voorstelt aan zijn vrouw Zwanet Vrauwdeunt, pakt het anders uit dan gepland: de twee vrouwen worden verliefd op elkaar en werken Albert uit de echtelijke sponde. De capriolen van beide vrouwen worden beschreven vanuit het perspectief van Zwanet. De dames denken met weemoed terug aan de tijd dat hun borsten nog vol en stevig waren en beraden een plan om, zonder plastische ingrepen, dat langs natuurlijke weg te herstellen: door zwanger te worden. Nu is Alberts aanwezigheid node gewenst: hij dient bij beide vrouwen, tweede helft veertig inmiddels, een kind te verwekken (“Dinar Donor”).

“En toen kwam opnieuw die vreselijke gedachte bij me op: dat we allebei een kind wilden om volle borsten te krijgen om mee te spelen… dat het niet in de eerste plaats om het nieuwe leven ging.”

Volle borsten, om elkaar met moedermelk in de mond te kunnen sprietsen. Zo hebben de vrouwen nog meer vreemde fetisjen, zoals vuil tussen elkaars tenen uit likken (“Daarvoor hadden we weer als twee stemvorken ineengeschoven gelegen, in elkaars tenen bijtend, en onze tong ertussen wurmend om het kostbare zwart al likkend op te delven.”; zie ook Stemvorken). Zo’n tweehonderd pagina’s lang vermoeit de auteur de lezer met het gefriemel en gefröbel van Corinne en Zwanet, hoe zij met kleddernatte vulva’s tegen elkaar aan schurken. Het kan niet op. Inmiddels is de drang het boek uit te lezen, danig geslonken. Gelukkig komt er echter een einde aan dat gerommel tussen de lakens als Corinne’s onuitstaanbare partner Hans Krop onder verdachte omstandigheden dood wordt aangetroffen en Corinne van de ene op de andere dag spoorloos verdwijnt.

Zogkoorts is een draak van een roman. De immer zo zorgvuldige Van der Heijden heeft deze keer minder opgelet: een twoseater evolueert spoorslags in een wagen waarin plaats is voor vier personen, de tijden kloppen niet (Krop blijkt een jaar later toch nog niet overleden; de kennismaking tussen Corinne en Zwanet verschilt een paar jaar); het is ongeloofwaardig dat de hevig verliefde Corinne plotseling haar geliefde Zwanet in de steek laat – dat is de spoiler, beste lezer, zodat we toch ook het volgende deel van de cyclus straks maar zullen kopen – en iemand kan in de huidige tijd niet meer van de aardbodem verdwijnen zonder (digitale) sporen na te laten. Voeg daarbij de soms ronduit slechte scènes, bijvoorbeeld op het politiebureau waar Zwanet wordt verhoord door rechercheurs Goeikop en Kwaaikop, weergegeven in tenenkrommende dialogen. Terloops neemt Van der Heijden nog even wraak op zijn redacteur bij de uitgeverij. Is dat de reden dat Zogkoorts niet meer bij Querido is uitgegeven maar in eigen beheer? Kan het zijn dat hij geen uitgever voor dit proza kon vinden?

Tot en met dit meest recente deel heb ik geprobeerd de moed erin te houden en schafte na het zeer matige Kwaadschiks (2016) en nog mindere Stemvorken (2021) toch weer een volgend deel aan. Nu is het genoeg, ik neem afstand van de cyclus, die uitsluitend nog lijkt te bestaan uit bladvulling en papierverspilling.
7

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Eus Wijnhoven

Gesponsord

Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.

Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.

Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.

In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips

Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips

Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips

Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips

Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.

De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips

Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips

Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips

Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips

Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips

Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips

Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips

Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips

In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips

Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips

Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.

Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips

Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips

Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.

In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips

Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.

Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips