Verliefdheid kent geen afscheid
Een bundeling van flashbacks, daar moet je als lezer van de roman Het laatste vaarwel, geschreven door Robert Haasnoot (1961), beslist tegen kunnen. Met afgewogen woorden en begrensde zinnen, beschrijft de auteur op sublieme wijze de worsteling van bibliothecaris Albert, die in zijn vrije tijd met veel affectie het kerkorgel bespeelt. Hij is de protagonist die na vele jaren zijn grote liefde, de naar Canada geëmigreerde Evie, weer tegenkomt.
Dat Haasnoot na Het ruime bed (2012), een semi-autobiografische roman, nu ook weer heeft gekozen voor een stilistisch gevoelige verhaallijn, zal de lezer van zijn genre boeken niet verrassen. Wie Haasnoot leest, weet dat het tempo niet altijd hoog ligt. Want de met eenvoud geschreven roman Het laatste vaarwel, veroorzaakt een kabbelend ritme waarbij vooral ongeduldige lezers er af en toe naar verlangen om het gaspedaal dieper in te trappen. Daarbij kan die grootste eenvoud soms ook leiden tot ingewikkeldheid van personages. Want je verlangt ernaar om in de geest van vooral Albert te kruipen. En dat lukt niet, mede door de terughoudendheid van de auteur.
En juist daarin is Haasnoot een meester. Hij is een pur sang stylist die met een eenvoudige woordkeuze, mooie zinnen componeert en je tot op zekere hoogte meesleurt in het gedachtegoed van de personages. Het grote gemis is dat schrijver verzuimt om de karakters iets uitgebreider te beschrijven. Je hebt een inlevingsgevoel nodig om te weten hoe Evie en Albert eruit zien.
Het laatste vaarwel raakt de inhoud van het boek overigens treffend en dekt de lading in de laatste ouverture van de roman. Het laatste hoofdstuk is misschien wel het meest abstracte, maar ook zo doeltreffende. Het lijkt op een zesgangendiner in een drie-sterren restaurant, wanneer je jezelf door het boek manoeuvreert. Vooral protagonist Albert zorgt voor verwondering. Want als geen ander is hij, een man op middelbare leeftijd, als een kind zo blij wanneer hij na jaren oog in oog komt te staan met zijn grote liefde Evie. De vrouw, met wie hij tijdens de oorlogsjaren een innige, zij het een kortstondige liefdesrelatie had, betovert zijn gevoelens opnieuw. De verliefdheid wordt in de pagina’s terughoudend beschreven, maar raakt op alle fronten wel de emotie tussen het tweetal.
In het boek reguleert Haasnoot de diepste gevoelens van Albert door hem als hoofdrolspeler alle ruimte te geven. Als een weefgetouw komt het gedachtegoed van de ietwat saai overkomende Albert, in een afgebakende structuur tot uiting. In zijn herinneringen aan de oorlog, ziet hij in flashbacks de ontreddering van soldaten en burgers voorbijkomen. Gevoelens van onmacht, verdriet, maar ook frustratie. In zijn gedachten beleeft hij ook opnieuw de diepgewortelde verliefdheid met de liefde van zijn leven. De liefde van toen en het heden is voor Albert en Evie moeilijk los te koppelen. Het laat zelfs de drukinkt van de roman bijkans vloeien, zodat de lezer bijna oog in oog staat met het tweetal. "Doodstil lig ze op haar rug, in aanbidding van een droom, onbereikbaar…". Het zijn zinnen waar je diep respect voor mag hebben. Haasnoot parafraseert rustig en kiest zorgvuldig iedere afweging over hoe de verhaallijnen in elkaar worden verweven.
Melancholisch, ja zelfs ontredderd, laat Evie Albert voelen dat zij het liefst bij hem wil blijven. Het zijn dezelfde gevoelens als in oorlogstijd. Na de capitulatie verdampt echter de liefde tussen het tweetal.
Evie wordt, mede gevoed door haar mislukte relatie in Canada, na tientallen jaren bij haar terugkeer in Nederland opnieuw verliefd op Albert. Die heeft, los van avontuurtjes met vrouwelijke leden van het lokale koor, geen vaste relatie. Het stelt ook Evie voor belangrijke keuzes die Haasnoot op een voortreffelijke wijze verwoordt. Daarvan is ook Albert doordrongen. In een afwisseling van oorlogstrauma’s, verliefdheid en de frustratie dat zijn moeder een relatie aanknoopt met Remmerswaal - de voorman van een plaatselijke fabriek- componeert Haasnoot de prachtigste dialogen. Albert haat de man die zijn moeder voor hem onbereikbaar maakt. De opeenstapeling van ergernissen wordt alsmaar erger en krijgt een climax.
De roman, gebaseerd op een waargebeurde en pijnlijke oorlogsgeschiedenis waarbij in een paranoïde toestand Nederlandse soldaten onschuldige dorpelingen beschieten, schetst de enorme chaos in een klein dorp aan de kust tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is ook een roman waarin liefde, onmacht en vergankelijkheid elkaar tegenkomen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Harrie Nijen Twilhaar
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
