Lezersrecensie
Meeslepend en aangrijpend!
Het fictiedebuut van Frederic Vermeulen, hoogleraar aan de KU Leuven, is werkelijk een schot in de roos! Ten tijde van corona besloot Vermeulen om zijn familiegeschiedenis verder uit te pluizen en kwam hij tot de ontdekking een verre nakomeling te zijn van Anna De Coninck (ook bekend als Tanneke Sconyncx). Deze vondst werd de belangrijkste inspiratiebron voor dit op waarheid gebaseerde verhaal. En wat een indrukwekkend verhaal is het geworden!
Vlaanderen eind 16e-begin 17e eeuw. Onze contreien worden geteisterd door politieke en religieuze twisten tussen de katholieke Spanjaarden enerzijds en de calvinisten anderzijds. De bewoners van het platteland hebben het moeilijk om hun hoofd boven water te houden in deze chaotische tweedracht, die allerlei plunderingen en misbruik met zich meebrengt. Anna treedt in het huwelijk met Thomas, een welgestelde boerenzoon en verhuist samen met hem naar het Hof ter Leien in Machelen. Waar de familiehoeve de eerste jaren van hun huwelijk zorgt voor een grote (financiële) stabiliteit via de productie van vlas, valt deze boerderij helaas ook jammerlijk ten prooi aan de grote onrusten in de streek. Om zelf niet volledig kopje onder te gaan, moet het koppel noodgedwongen personeel ontslaan. Daar ligt nu net de kiem van de verdere problemen die Anna en haar gezin zullen moeten trotseren: Geraard, de ontslagen knecht is zo misnoegd door zijn ontslag dat hij kwalijke roddels begint te verspreiden over Anna als heks. Deze laster en andere ongunstige en onschuldige elementen leiden uiteindelijk tot een proces waarvan de uitkomst al van bij het begin leek vast te staan. Lukt het Anna alsnog om haar onschuld te bewijzen in deze door mannen en religie gedomineerde maatschappij?
Het verhaal kwam voor mij traag op gang, in die zin dat de auteur veel geschiedkundige elementen en personages in het verhaal verweven heeft bv. in onderlinge gesprekken tussen personages, waar ik zelf wel enorm moest wennen aangezien mijn persoonlijke kennis van deze politieke en religieuze strijd niet zo pasklaar in mijn hoofd zat. Ook al waren deze historische aspecten nodig om de situatie en tijdsgeest te schetsen, waren ze voor mij in het begin van het verhaal eerder wat storend om de rode draad beter te begrijpen. De vele historische figuren en intriges hadden wat mij betreft iets uitgebreider gekaderd kunnen worden om zo nog een breder doelpubliek sneller connectie te laten maken met het verhaal.
Langs de andere kant is de schrijfstijl van deze auteur subliem, hij vertelt het verhaal zeer integer en trekt niet de kaart van de sensatie, waardoor het verhaal absoluut waarheidsgetrouw overkomt. De tijdsgeest komt op een meer dan sublieme wijze tot leven door het woordgebruik van de schrijver (een 'kroes bier', 'pendule', 'baljuw', 'staats of paaps' zijn slechts enkele voorbeelden hiervan). Eens de politieke en religieuze tweestrijd door de auteur gekaderd werd, verschuift de focus van het verhaal naar het gezin van Anna en Thomas, waardoor je als lezer op dat moment ook meer gevoelsmatig betrokken raakt door haar penibele situatie. De totstandkoming van het uiteindelijke proces heeft jaren geduurd en ook dit wordt in het boek correct weergegeven door af en toe met grote tijdsprongen te werken, wat dan weer de geloofwaardigheid in stand houdt. Het verhaal van Anna staat symbool voor de manier waarop vrouwen in die tijd behandeld werden, beschuldigingen werden immens uit de context getrokken, gingen een eigen verhaal leiden en zorgden uiteindelijk bijna altijd voor onmenselijke tortuur. Van een eerlijk proces op basis van objectieve wetgeving was geen sprake, de religieuze en politieke ambities waren de grootste drijfveer om tot een uitspraak te komen, zonder zich werkelijk te bekommeren over schuld of onschuld van de betrokkene.
Wat mij betreft, even doorbijten in het begin wanneer je net zoals ik last hebt van wat minder parate kennis van deze historische situatie in onze Vlaamse streken, maar een absolute aanrader voor iedereen die wil reflecteren over de positie van vrouwen en de talrijke verzonnen beschuldigingen in die tijd aan hun adres!
4,5 sterren
Vlaanderen eind 16e-begin 17e eeuw. Onze contreien worden geteisterd door politieke en religieuze twisten tussen de katholieke Spanjaarden enerzijds en de calvinisten anderzijds. De bewoners van het platteland hebben het moeilijk om hun hoofd boven water te houden in deze chaotische tweedracht, die allerlei plunderingen en misbruik met zich meebrengt. Anna treedt in het huwelijk met Thomas, een welgestelde boerenzoon en verhuist samen met hem naar het Hof ter Leien in Machelen. Waar de familiehoeve de eerste jaren van hun huwelijk zorgt voor een grote (financiële) stabiliteit via de productie van vlas, valt deze boerderij helaas ook jammerlijk ten prooi aan de grote onrusten in de streek. Om zelf niet volledig kopje onder te gaan, moet het koppel noodgedwongen personeel ontslaan. Daar ligt nu net de kiem van de verdere problemen die Anna en haar gezin zullen moeten trotseren: Geraard, de ontslagen knecht is zo misnoegd door zijn ontslag dat hij kwalijke roddels begint te verspreiden over Anna als heks. Deze laster en andere ongunstige en onschuldige elementen leiden uiteindelijk tot een proces waarvan de uitkomst al van bij het begin leek vast te staan. Lukt het Anna alsnog om haar onschuld te bewijzen in deze door mannen en religie gedomineerde maatschappij?
Het verhaal kwam voor mij traag op gang, in die zin dat de auteur veel geschiedkundige elementen en personages in het verhaal verweven heeft bv. in onderlinge gesprekken tussen personages, waar ik zelf wel enorm moest wennen aangezien mijn persoonlijke kennis van deze politieke en religieuze strijd niet zo pasklaar in mijn hoofd zat. Ook al waren deze historische aspecten nodig om de situatie en tijdsgeest te schetsen, waren ze voor mij in het begin van het verhaal eerder wat storend om de rode draad beter te begrijpen. De vele historische figuren en intriges hadden wat mij betreft iets uitgebreider gekaderd kunnen worden om zo nog een breder doelpubliek sneller connectie te laten maken met het verhaal.
Langs de andere kant is de schrijfstijl van deze auteur subliem, hij vertelt het verhaal zeer integer en trekt niet de kaart van de sensatie, waardoor het verhaal absoluut waarheidsgetrouw overkomt. De tijdsgeest komt op een meer dan sublieme wijze tot leven door het woordgebruik van de schrijver (een 'kroes bier', 'pendule', 'baljuw', 'staats of paaps' zijn slechts enkele voorbeelden hiervan). Eens de politieke en religieuze tweestrijd door de auteur gekaderd werd, verschuift de focus van het verhaal naar het gezin van Anna en Thomas, waardoor je als lezer op dat moment ook meer gevoelsmatig betrokken raakt door haar penibele situatie. De totstandkoming van het uiteindelijke proces heeft jaren geduurd en ook dit wordt in het boek correct weergegeven door af en toe met grote tijdsprongen te werken, wat dan weer de geloofwaardigheid in stand houdt. Het verhaal van Anna staat symbool voor de manier waarop vrouwen in die tijd behandeld werden, beschuldigingen werden immens uit de context getrokken, gingen een eigen verhaal leiden en zorgden uiteindelijk bijna altijd voor onmenselijke tortuur. Van een eerlijk proces op basis van objectieve wetgeving was geen sprake, de religieuze en politieke ambities waren de grootste drijfveer om tot een uitspraak te komen, zonder zich werkelijk te bekommeren over schuld of onschuld van de betrokkene.
Wat mij betreft, even doorbijten in het begin wanneer je net zoals ik last hebt van wat minder parate kennis van deze historische situatie in onze Vlaamse streken, maar een absolute aanrader voor iedereen die wil reflecteren over de positie van vrouwen en de talrijke verzonnen beschuldigingen in die tijd aan hun adres!
4,5 sterren
1
Reageer op deze recensie
