Wat speelt er zich af onder het maaiveld?

Heb je wel eens gehoord van de haft, de wielwebspin, het pimpernelblauwtje, het springstaartje, het beerdiertje en de koekoekshommel? Ik in ieder geval niet. Rare beestjes? Zijn ze belangrijk? Wil je er iets van te weten komen? Dan moet je zeker Avonturen onder het maaiveld lezen. Drie gerenommeerde auteurs — Bibi Dumon Tak, Jan Paul Schutten en Arend van Dam — laten je ermee kennismaken op een sprankelende manier. Ze doen dat in elf korte verhalen, vaak vanuit het perspectief van zo’n ‘diertje’. Je wordt er zo enthousiast van dat je het jammer vindt als je het laatste verhaal gelezen hebt. De vormgeving mag gezien worden, met fraaie illustraties van Jeska Verstegen. “Onaaibare dieren zijn net zo gaaf als aaibare” en “Regenwormen zijn echt bizarre poepfabriekjes.” Kinderen worden op allerlei manieren (film, verhaal, illustraties) uitgenodigd om mee op ontdekkingstocht te gaan.

Rare beestjes?
“Wist je dat een theelepel gezonde grond meer organismen bevat dan dat er mensen zijn op aarde?” Dat is iets om over na te denken. Onder de grond is het druk. Ze zijn met zovelen omdat de mensen eeuwenlang ongestraft van de natuur een enorme rommel gemaakt hebben. Zijn wij mensen wel zo belangrijk? Kunnen we iets van die dieren leren? Het blijkt dat die dieren helemaal geen ‘rare beestjes’ zijn.

Eng, enger, engerling
“Wij zijn de engerds van de ondergrondse wereld. Wij zijn de griezels, de spoken, de slijmerds, de weerzinwekkendste wezens in de aarde. Niemand wil ons, iedereen gruwt van ons en dat maakt ons best een beetje blij. We doen daarom ons uiterste best ieder jaar een beetje enger te worden dan we al zijn.” Zo opent het eerste verhaal, over de engerling. Bibi Dumon Tak trekt je hiermee meteen het verhaal in. Je wil nu alles weten. Het uiterlijk wordt beschreven, de kleur, het gedrag en de voorkeur om groene gazonnetjes in een nacht geel te laten kleuren. “Lachen toch,” zeggen de engerlingen en ze trekken een lange neus naar de bewoners. “Wij trekken eksters en mollen aan die het gras nog kapotter maken.” Dat is voor hen het ultieme genot.

Maar uiteindelijk verpoppen ze tot een mestkever. Een topverhaal, Avonturen onder het maaiveld is rijkelijk doorspekt met humor. Dumon Tak doet je anders naar de familie van de wielwebspinnen kijken, wederom met die spitse humor. De grootste spinnen maken gigantische webben. “Er is ooit een draad van vijfentwintig meter gemeten met een doorsnee van drie meter; daar kon je een hele auto mee inpakken.”

Mierakels
Schutten is al even vindingrijk in de drie verhalen die hij schreef voor deze bundel. In het verhaal over de springstaart, die bedreigd wordt omdat de mens te veel bestrijdingsmiddelen en mest over het land uitstrooit, vergaderen de dieren hoe ze hun ondergang kunnen voorkomen. Ze bedenken van alles, tot zelfs aan springstaartinfluencers toe. Ze besluiten uiteindelijk de aandacht te trekken van een auteur die over dieren schrijft: Schutten. En of dat werkt! Hij schrijft ook over het beerdiertje en over de mier in het Mierakel van Montfoort.

Alle mieren weten uit zichzelf wat hun taak in de kolonie is, behalve Miereille: “Het trekt me allemaal niet zo. Ik voel niets. Kan ik geen tussenjaar doen of zo? Reizen maken? Of toekijken?” Wat een heerlijke verwijzing naar de twijfels van leerlingen die de middelbare school hebben afgerond. Maar dan blijkt er bij de mieren iets anders aan de hand te zijn. Het is smullen van de verborgen humor en namen als Mierjam, Moera, Samiera en Mierabel. Je bent mier of niet, nietwaar?

Tegelwippers
Van Dam schrijft over de pissebed, het diertje dat familie van de kreeft is, maar graag onder tegels zit. Hij koppelt zijn verhaal aan de actualiteit van de nadelen van de versteende tuintjes. Een ouder echtpaar, Opa en Oda (leuk dat omdraaien van de middelste letter van hun naam), verschilt van mening over die verharding. Opa heeft niets met de dieren: “De natuur stikt van de insecten waar niemand op zit te wachten.” Oda wil een groener tuintje. Oda verleidt Opa om te gaan trainen voor het Nederlands Kampioenschap Tegelwippen.

Nergens in Avonturen onder het maaiveld zijn de korte verhalen belerend. Steeds is de invalshoek origineel. De verhalen staan als een huis. De auteurs vertellen verhalen die beklijven, die verwonderen, die je doen nadenken over je eigen gedrag. Zo schrijft Bibi Dumon Tak vol liefde over een eendagsvlieg: “De echte eendagsvliegen zien eruit als kleine en hele tere feetjes. Bij een aanraking verkruimelen ze al tot stof. Ze bestaan uit bijna niets.” Pure poëzie.

Gratis film en lespakket
Achterin Avonturen onder het maaiveld kun je met een QR- en vouchercode gratis de film Onder het Maaiveld junior bekijken. Ook kun je een IVN-lespakket downloaden. Je krijgt gewoon enorm veel zin om op onderzoek uit te gaan en tegels te gaan wippen. Wat is dit een prachtige uitgave. Hierbij de link naar de trailer van de film.


—

Voor het eerst verschenen op Boekenkrant.com

Leesadvies voor jongeren
Geschikt voor kinderen, jongeren en volwassenen om middels fictie inzicht te krijgen in wat er 'onder de grond' gebeurt. Korte verhalen, avonturen met een sprankelend taakgebruik.