Flitsfictie waar je ‘warm’ van wordt

Ik verwonder me iedere keer weer over de onbevangen manier waarop kinderen met taal omgaan. Ze kijken op hun eigen wijze naar de wereld en zetten hun ervaringen om in de taal die het dichtst bij hen staat. Die taal is creatief en verrast. Het is zo jammer dat ik al die mooie uitspraken van mijn kinderen te weinig genoteerd heb. Ik probeer dat nu wel te doen bij mij kleinkinderen. Auteur Mieke Vandromme laat zich continue inspireren door haar zeven kleinkinderen, die ze ‘mijn kleine vlinders’ noemt. In Vlindervleugels volgt ze haar kleinkinderen vanaf de melding van dat de zwangerschap begonnen is tot aan het moment dat ze wegvlinderen, de wijde wereld in. Ze gebruikt daarvoor ‘flitsfictie’, ultrakorte verhalen die uit precies honderd woorden bestaan.

Vroeger geluk
Vandromme slaagt er in om in honderd woorden een hele wereld op te roepen. De verhalen in Vlindervleugels zitten perfect in elkaar. Het zijn in feite korte scenes die geraffineerd opgebouwd zijn. Ze hebben een kop en een staart én hebben allemaal een plot. Wat ontzettend knap is dat de personages in de verhalen meteen een karakter hebben. Doe dat maar eens in honderd woorden. Een ultrakort verhaal moet een oorspronkelijke gedachte bevatten.

De auteur bouwt steeds een originele invalshoek in, komt met een oorspronkelijke gedachte, zet humor in om met een brede glimlach te snellen naar het volgende verhaal. Maar ze laat je ook nadenken. “Toch plooit de tijd verder. De toekomst jaagt ons met korte rukjes luchtverplaatsing vooruit. Zelfs je geboorte is al geschiedenis.” Of wanneer kinderen op zolder oud speelgoed ontdekken: “Vergeelde boeken en spelletjes met ezeloren en kreukels gaan begerig door de kinderhandjes. Rond alles hangt de geur van vroeger geluk.”

Honderd
In tien hoofdstukken van ieder tien verhalen – samen dus honderd verhalen van honderd woorden – beschouwt de auteur het opgroeien van haar kleinkinderen. Ze doet dat rondom tien thema’s waarin je de groei/ontwikkeling van de kinderen kunt volgen. Dat zorgt voor coherentie in de bundel verhalen, maakt het overzichtelijk. Van het allereerste begin, het aan zee zijn, babysitten, het opgroeien, tot het aanbreken van ‘nieuwe tijden’.

De afwisseling zorgt ervoor dat je blijft doorlezen. Nu eens gaat het over gevoelens en emoties, dan volgt weer een spannend sprookje. Knutselen met oma, het overlijden van grootopa, logeren en – iedereen kent dit – de waaromvragen die kinderen stellen, het komt allemaal voorbij. De observerende en met volle teugen genietende oma is de rode draad in de verhalen. Zij wil maar niet dat de kinderen ‘groter groeien’: “Gelukkig delen we het heerlijke heden. Dat wil ik vasthouden, zo lang mogelijk. Het middelpunt wordt stilaan mijn verdwijnpunt en daarna kan ik enkel nog onzichtbaar naar hen wuiven van ginder.”

Herkenbaar/diepgang
De verhalen bevatten zeker ook diepgang. Zo komt grootopa te overlijden. Hoe kan een kind van vijf het begrip dood vatten. “Toch snapt hij het idee van een andere plek. Het woord hemel valt. Maar hoe kan grootoma nu naar hem toe? Hij bouwt van kartonnen doosjes een ‘hemeltoren.’ “ Dat doet mij denken aan het moment dat grootoma van onze kleinzoon overleed. “Ze is gewoon in haar rolstoel weggereden naar een andere plek,” zei hij.

De vormgeving van Vlindervleugels is net zo speels, mooi en smaakvol als de teksten. Marjolein Schurmans heeft tekeningen gemaakt die wat toevoegen aan het verhaal en de verbeelding van de lezer verder stimuleren. Het kleurgebruik is zacht, nergens opdringerig. Illustraties lopen soms door op de volgende pagina en verbinden zo meerdere verhalen die over hetzelfde thema gedaan.

Creatief met taal
Mieke Vandromme schrijft in een stijl die zo helder als kristal is. Ze heeft de gave om met een eenvoudig metafoor iets duidelijk te maken. Wanneer kinderen door de poort van de school naar buiten gaan staat er: “Als kleurige confetti dwarrelen ze rond over het grasveld.” Het is vooral smullen van de kinderlogica en hoe kinderen dat onder woorden brengen. Als oma aan het kleinkind vraagt of Sinterklaas al die cadeautjes allemaal kan betalen volgt het nuchtere antwoord: “Met een bankkaart.” En spaghetti zijn “kale draadjes.” Op de laatste pagina wordt duidelijk waarom het boek de titel Vlindervleugels draagt.

Extraatje
Wil je zelf flitsfictie schrijven? Lees dan de tips die de auteur achterin het boek geeft. Je (klein)kinderen zullen blij zijn met die teksten. Deze tips maken het boek compleet. Mijn recensie-exemplaar is gesigneerd door Vandromme en Schurmans. Ze schreven erbij: “Een koesterboek om het leven door de zachtste ogen te zien…” Ik had het niet beter kunnen formuleren. Dit is een boek waar je warm van wordt.

—

Voor het eerst verschenen op Boekenkrant.com

Leesadvies voor jongeren
Flitsfictie staat voor ultrakorte verhalen. Deze krachtige en compacte verhalen omvatten honderd woorden. Er is een uitgebreide handleiding toegevoegd hoe je zelf flitsfictie kunt schrijven.