Lees hiervan wel een goede vertaling

Lees van dit reisverslag wel een goede vertaling. Ik had er een te pakken waarbij de Nederlandse vertaler zichzelf zeer deskundig en zeer belangrijk vond. Naar mijn idee heeft een vertaler van een boek niet de rol de tekst te herinterpreteren en zijn persoonlijke mening kenbaar te maken. Laat staan te citeren uit publicaties om zijn persoonlijke mening te ondersteunen dat de auteur zich deerlijk vergist, grenzeloos overdrijft en erger.

Het is algemeen bekend dat het reisverslag van de paar maanden die George Sand met kinderen en Chopin op Majorca doorbracht, tamelijk gekleurd is. Sommigen noemen het zelfs het meest chagrijnige reisverslag dat ze ooit hebben gelezen. Nou ja, die lezers hebben het tenminste gelezen.

Ik vond het niet echt chagrijnig, hooguit af en toe chauvinistisch en duidelijk vanuit het perspectief van Sand geschreven. Wat de bevolking van haar dacht, komt niet aan bod. Het gaat puur om haar ervaringen en haar indrukken. Zoals wel vaker voorkomt bij reizigers, is ze af en toe volledig blind voor de indruk die zij maakt, op de plaatselijke bevolking. Dat komt natuurlijk ook nu nog voor, maar Sand werd er in haar tijd tot en met de vertaling die ik las, dus wel op afgerekend.

Sand publiceerde haar autobiografisch reisverslag voor het eerst in 1841. Ze verbleef met haar kinderen en Chopin op Majorca in 1838/1839. In haar reisverslag citeert ze uitgebreid uit andere bronnen die vóór haar verblijf door anderen zijn geschreven. Ze citeert ook uit publicaties van reizigers die na haar op het eiland verbleven. Hoewel ze af en toe aardig sarcastisch kan zijn, worden haar stekeligheden regelmatig gecompenseerd door de positieve ervaringen van anderen, die ze heeft opgenomen in haar verslag.

De vertaler van de versie die ik las, merkt vriendelijk om de haverklap op dat Georg Sand zich vergist in deze kerk of dat gebouw of die gebeurtenis en zo. Maar als ik in den vreemde verblijf, overkomt mij dat ook wel eens. De vertaler vond ook, dat Sand - net als sommige moderne toeristen - erg bot reageerde of er zich totaal onbewust van was hoe onbeschoft ze zich gedroeg naar leden van de bevolking. Alsof dat tegenwoordig bij toeristen niet het geval kan zijn.

Majorca was op het moment van Sands verblijf nog helemaal niet het hedendaagse toeristische eiland dat we nu kennen. Het was niet welvarend en Sand vermeld wel, wat naar haar idee de oorzaken zijn van de armoede. Bovendien speelden er in Spanje en op het eiland tijdens haar bezoek het nodige. Zij vertrekt met de haren, nadat de staat van beleg is uitgeroepen.

Misschien dat lezers onbekend met het werk, net als ik in eerste instantie denken dat Sand en Chopin de hele winter in het voormalig kartuizer klooster verbleven? Daar is het verslag namelijk om bekend. Dat blijkt bij het lezen van Sands verslag niet juist. Ze verbleven in eerste instantie in Palma.

Wat wel duidelijk wordt, is dat de periode die Sand en Chopin op het eiland verbleven een roman (en het reisverslag) en onder andere preludes opleverden. Het is dus niet zo, dat het verblijf zo'n hel was dat ze artistiek compleet lamgeslagen waren.

Blijkbaar wordt vaak ook gedacht dat het stel louter naar Majorca reisde vanwege Chopins ziekte. De vertaler van mijn ietwat gedateerd exemplaar en het verslag van Sand zelf, maken duidelijk dat de geliefden meerdere redenen hadden om Parijs een aantal maanden te verlaten. Dat vervolgens één van de geliefden zwaar ziek wordt en de ander en haar kinderen opgescheept zitten met een moeilijke patiënt, geen betrouwbare verpleging, geen medicatie en op een plek verblijven die ook nog eens moeilijk te bereiken is voor artsen, terwijl de bevolking als de dood is voor besmetting... Tja, zulke omstandigheden zullen elke verslag, geschreven een paar jaar na het daadwerkelijk verblijf ongetwijfeld kleuren.

Velen mogen dit een negatief en onsympathiek reisverslag vinden, maar het is zeker de moeite waard om te lezen. Maar dan wel liefst in het Frans, of in een degelijke vertaling met daarbij ook de response van José Quadrado.