Over leven en overleven

Alleen al omdat het een fabel is, valt 'De regen van Ionah' op. Tegenwoordig is het een uitzondering als er korte vertelling verschijnt om levenslessen duidelijk te maken. Santiago Pajares (1979, Madrid) treedt met 'De regen van Ionah' in de traditie van 'Le Petit Prince' van Saint-Exupery en 'De weg' van Cormac McCarthy. Pajares schreef een spannend verhaal over een jongen die opgroeit in de woestijn, maar toch besluit dat thuis te verlaten. 'De regen van Ionah' lees je in één adem uit. Vervolgens zet het je aan het denken over het verschil tussen leven en overleven.

Ionah zit middenin de woestijn. Hij probeert zich regen voor te stellen. Zijn moeder heeft hem verteld dat er dan miljoenen druppels uit de hemel vallen. Dat heeft hij nog nooit gezien. Ionah is in de woestijn geboren en groeit erop. Zijn moeder heeft de wereld gekend voordat alles anders werd. In de woestijn maakte zij zich een schuilplaats. Ze groef een put, bouwde een keet en legde een moestuintje aan. Met harde hand leert ze Ionah te overleven. '”Wij huilen niet.” En ze leert hem vechten. Want op een dag zal er iemand komen die hem dwingt te vechten. Dat ligt nu eenmaal in de aard van de mens. Mensen verslinden elkaar.

Pajares slaagde er uitstekend in om je als lezer mee te laten leven en voelen met de strijd om het overleven in de woestijn. Alleen de sterksten overleven er. Dus het is eten, of gegeten worden. De put is het belangrijkste. Belangrijker dan zijzelf. Dat heeft moeder Ionah geleerd. De hardheid van het bestaan, maakt het ook overzichtelijk. Daarom begrijp je ook dat Ionah zich gelukkig voelt in zijn woestijn. Maar ook dat hij nieuwsgierig is naar de wereld erbuiten. Een wereld waarvan hij zich geen enkele voorstelling kan maken. Moeder zwijgt erover. Pas als zij voelt dat haar dood nabij is, vertelt ze Ionah over de wereld waar zij vandaan komt.

Daarmee komt er een einde aan de jeugd van Ionah. Je weet dat hij op een dag zijn thuis zal verlaten. Immers de naam die hij van zijn moeder kreeg, betekent duif. De vogel die waar hij ook is, instinctief weet terug te keren naar waar hij vandaan kwam. Pajares bouwde de spanning zorgvuldig op. Prachtig is hoe hij Ionah laat gaan verlangen naar papier. Want de verhalen van zijn moeder kan hij alleen opschrijven in het zand. Een voorproefje van die andere wereld krijgt Ionah als hij in de woestijn een man vindt. Hij doodt hem niet, maar verzorgt hem. Maar de vraag blijft op de man wel te vertrouwen is.

'De regen van Ionah' is een verhaal over doorzetten om te overleven. Over de essentie van het bestaan: voldoende drinken en eten binnenkrijgen. Door zijn eenvoud heeft het overleven een eigen schoonheid. Maar het verhaal schetst ook schitterend de verworvenheden van het ontwikkelde bestaan. Naast het al aangehaalde papier en het schrijven, is daar ook de rijkdom van de muziek. Tot zijn frustratie kent Ionah geen piano niet. En dan is er natuurlijk de behoefte aan anderen. Ook daaraan ontkomt Ionah niet. Maar dat impliceert gevaren die veel bedreigender zijn dan die van de woestijn. Leven is wellicht toch wat anders dan overleven.