Plezante kronkels zorgen voor dynamiek
God is klein geschapen van de Vlaming Tim Foncke (1978) is bizar, humoristisch en zit boordevol absurdistische aannamen. De tekstschrijver en komiek heeft een prachtpen en kan betoverende humor toevoegen aan iedere regel wanneer dat nodig is. Want zijn roman, die de bijzondere geest van protagonist Zaman van Mansbrugge omschrijft, is een pageturner. Foncke is een geboren kunstenaar op papier. Zijn grote voorbeeld is Herman Brusselsmans, met wie hij op 17-jarige leeftijd kennismaakte. Nog steeds is zijn landgenoot belangrijk voor hem. Andersom adoreert Brusselmans deze Vlaamse tekstschrijver van onder andere televisieprogramma’s.
De hoofdpersoon in deze roman is niet bepaald een saaie, kleurloze man. Het lijkt erop dat de ironische afdeling ‘literaire kneuzen’ door schrijver Zaman van Mansbrugge zelf is opgericht. De heerlijkheid van deze volstrekt versnipperde geestige, moedeloze, verwerpelijke en gefrustreerde man, is opmerkelijk te noemen. De lezer gaat genieten van een roes aan onhebbelijkheden. Want die bezit de naargeestige en soms te overmoedige protagonist Zaman van Mansbrugge.
God is klein geschapen is een roman waarin Van Mansbrugge, een voor hemzelf mislukte schrijver, geheel onbedoeld, een roes van eentonigheid portretteert. De lezer maakt kennis met de literaire wereld, immers de letterkundige agent van Zaman van Mansbrugge probeert zijn schrijfpupil te overtuigen dat dat voor hem verstandig is en dat hij in navolging van zijn eerste succesvolle roman Van de kloten koers moet zetten naar een nieuwe bestseller. En juist deze literair agent krijgt dat niet voor elkaar. Zaman van Mansbrugge zet een laatste, definitieve punt achter zijn schrijverschap. Voor hem is het over en uit. In een vertraagd werktempo, bijgestaan door zijn weinig inspirerende vriend Fons, slijt hij zijn dagen vervolgens in een kiosk waar drank meer aandacht krijgt dan de verkoop van kranten en tijdschriften.
Fons, ex-dakdekker, heeft na zijn val duidelijk niet alleen problemen met het formuleren van zijn gedachten, maar ook met alcohol. Samen met Van Mansbrugge acteert hij op een kleine oppervlakte, de krantenkiosk, die iedere dag veelal dezelfde ingrediënten bevat: hoofdzakelijk saaiheid, gecombineerd met veel bier. Zijn frustratie over het leven had hij al in zijn eerste boek Van de kloten van zich afgeschreven, waarin hij mensen om hem heen als personages belachelijk had gemaakt.
Dat Van Mansbrugge met zijn literaire gedachtenkronkels zich na zijn debuutroman heeft omringd met veel tegenstanders, bewijst een citaat uit zijn fanmail. “Ik weet niet wat ik het meeste moet betreuren: dat er uitgeverijen bestaan die boeken uitgeven van mensen die schaamteloos schrijven over drank en seks, of dat mijn zoon zo enthousiast is over zulke boeken. Ik hoorde dat sommige van uw personages een klacht tegen u hebben ingediend. Dat verwondert mij niet. Ik hoop dat uw boek uit de handel wordt gehaald…”
En zo geschiedde dat Tom Foncke, het leven van het hoofdpersonage telkens in een literaire spanningsboog etaleert. Schoppen, schreeuwen, slaan, ja eigenlijk alles ontdekt de lezer in het hoofd van Van Mansbrugge. Stofjes endorfine lijken niet bij opwinding en vrolijkheid van de ex-schrijver los te komen. Zijn leven verandert drastisch wanneer hij volledig in de ban raakt van zangeres Melanie. Terwijl hij balanceert op een dunne draad boven een diepe afgrond, lijkt zij de redding te zijn. En juist met haar ontstaan filosofische gesprekken die nog maar weinig te maken hebben met de dialogen waarin hij met zijn maatje Fons weinig opzocht.
Het bijzondere van Foncke is dat zijn schrijfstijl wonderlijk mooi in elkaar wordt gesleuteld, alsof de lezer gefascineerd naar een bouwsel van legostenen kijkt. De humoristische zinnen worden gevoed met de spinsels die hij wellicht al geruime tijd in zijn hoofd heeft zitten. Want de toonzetting, denkrichting en energieke manier van schrijven, verlossen de lezer van saaiheid. Met een vleugje geestigheid worden veel dialogen opeengestapeld. De roman is de moeite waard voor liefhebbers van ontwapende humor.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Harrie Nijen Twilhaar
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
