Meer dan 6,2 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Verschrikkingen van WO I

Rita Leyman 25 januari 2025
'Tussen kant en kliffen' is een historische roman geschreven door Christel Desmaretz.

November 1914 : Nu vader overleden is, woont Livia samen met haar moeder en broer in Poperinge, de Belgische Westhoek. Ze hebben het niet gemakkelijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Moeder was een uitmuntende kantklosser maar door haar ouderdom lukt het niet meer met haar stramme vingers. De lapjes die ze maakt hebben helemaal niet meer dezelfde kwaliteit als vroeger en daardoor krijgt ze er niet veel geld meer voor. Wanneer Livia's broer beslist om ook aan het front te gaan vechten, verandert Livia's leven. Haar broer wordt gefusilleerd. Nu moet Livia voor het brood op de planken zorgen. Ze kan niet anders dan ook te leren kantklossen ook al droomde ze van een beter leven. Ze gaat in de leer bij zuster Zita. Al gauw blijkt dat Livia talent heeft en ze maakt de mooiste, ingewikkeldste patronen. Wanneer op een dag een Schotse soldaat Logan de school bezoekt, vraagt hij haar om een kantwerk van een distel te maken. Maar hier blijft het niet bij, ze spreken na de school elke week af. Er bloeit iets moois tussen hen tot wanneer op een dag Livia samen met de andere meisjes naar Normandiƫ vlucht. Zal ze Logan ooit wel nog terugzien?
In Normandiƫ woont Juliette na de dood van haar vader alleen op de klif. Ze heeft het daar heel naar haar zin. Wanneer ze besluit om in de kolonie een paar dagen per week te helpen, ontmoet ze de doodzieke Livia. Ze ontfermt zich over haar en verzorgt haar net als haar eigen kind. Ze wil haar adopteren want Livia heeft niets meer wat haar bindt met Poperinge...

Op de cover zie je een dame op een klif staan. Ze heeft een verlangende, dromerige blik. Het is alsof ze op de uitkijk staat of op iemand wacht
De titel is heel goed gekozen. Kant en kliffen spelen een grote rol in het verhaal

Christel schrijft beeldend, soms had ik het gevoel dat ik op het Normandisch strand liep. De beschrijving van de rust op de kliffen in tegenstelling tot de oorlogsstrijd zet de verschrikkingen van de oorlog nog meer in de verf.
Door de personages beurtelings aan het woord te laten, leer je hen beter kennen. Hun verdriet, hun opgekropte woede, hun lijden voel je bijna aan de lijve. Je leeft met hen mee.
Met de snelheid van het verhaal had ik het wel wat moeilijker. In het begin kwam het traag op gang maar dan kwam alles in een stroomversnelling en had ik het soms moeilijk om te volgen. De jaren vlogen plotseling te snel voorbij zodat het verhaal eindigde met een verrassend plot.
'Kant en kliffen' doet de lezer nog eens stilstaan bij de gruwelen van de oorlog. Na het dichtklappen van het boek, moest ik het toch eventjes laten bezinken.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Rita Leyman

Gesponsord

Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.

Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.

Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.

In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips

Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips

Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips

Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips

Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.

De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips

Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips

Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips

Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips

Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips

Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips

Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips

Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips

In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips

Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips

Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.

Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips

Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips

Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.

In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips

Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.

Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips