Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een harmonieus geheel ondanks veel dynamiek en toeval

Tea. 12 december 2023
Zou het typisch Engelse humor zijn dat je halverwege een roman te lezen krijgt dat dit boek geen vrouwenboek is? In elk geval is het komisch dat zo’n waarschuwing niet meteen aan het begin staat. Dan heb je als lezeres het halve boek doorgewerkt om er vervolgens achter te komen dat je niet tot de doelgroep behoort, dit vergt lef van de auteur. William Gerhardie richt zich in de roman wel vaker tot de lezer, het geeft een gevoel van medeplichtigheid, alsof je enige invloed hebt op het verloop van de roman. Misschien laat dit het kunstenaarschap zien, tenslotte heeft de auteur alle registers opengetrokken om zoveel mogelijk excentrieke personages en situaties met elkaar te verbinden, inclusief de lezer/lezeres.
 
Zonder teveel prijs te geven is de uitgebreide inleiding van Gerrit Komrij een waardevolle entree. ‘The Polyglots’ werd in 1925 geschreven, bijna honderd jaar later is nu de Nederlandse vertaling beschikbaar. De wereldorde is in al die jaren nogal veranderd en het verhaal is historisch door de mondiale machtsverschuivingen en tijdloos door het universele gedrag van de mens. De roman speelt zich af in het Verre Oosten waar de verteller, een Britse militair met de bijzondere naam Georges Hamlet Alexander Diabologh, aanmeert in Japan. Hij sluit zich aan bij zijn familie, die met staart tussen de benen uit België vluchtte toen de eerste schoten klonken van de Eerste Wereldoorlog.
 
Een van de thema’s waarmee de auteur met een groot gevoel voor humor de spot drijft is het militarisme. Vooral de bureaucratie moet het ontgelden, zo worden er opdrachten verzonnen die vervolgens bij wijze van werkverschaffing en vermaak, zelfs met grootst mogelijke moeite onuitvoerbaar blijken. Hilarisch is ook de majoor, die onder Georges diende en zichzelf tot directeur benoemt van een zelf opgerichte afdeling. De ironie, absurditeit en droge humor zorgen voor een verhaal waarin de aanwezige tragiek met een glimlach gelezen kan worden. Talloze personages van diverse nationaliteiten, leeftijden en eigenaardigheden komen, gaan en manifesteren zich. De auteur maakt van hen soms een karikatuur, waardoor hun tekortkomingen uitvergroot worden.

Georges houdt zich intensief met filosofische levensvragen. Denkend aan de zin van het leven mijmert en discussieert hij over het leven na de dood. Doodgaan is tevens een thema, meerdere personages laten op hun eigen manier het leven. Samen met de gepassioneerde, complexe liefde van Georges voor zijn nicht Sylvia zijn de sterfscènes de tegenhangers van de absurditeit van veel andere passages. Het Verre Oosten is een dankbaar decor voor alle familieleden, hun aanhang, de militairen en wie er nog meer aan komt waaien. Rusland is het geboorteland van Gerhardie, hij woonde er 18 jaar waarna hij naar Engeland vertrok voor zijn studie. De Russische sfeer komt terug in deze roman, zo schijnt gastvrijheid een van de eigenschappen te zijn van de Russen en daarmee weet de auteur raad. Zijn oom Lucy raakt zijn fabriek kwijt door de revolutie en vraagt onderdak bij zijn zus. Dat er ook een vrouw en een enorm aantal kinderen bij het gezin hoort, maakt niet uit. Ook niet dat er al andere ontheemden een plek gekregen hadden. Het wordt een kakelbont gezelschap waarin kinderen het verhaal op hun eigen kindermanier en taal nog levendiger maken.

Het boek begint met het aanmeren in Japan en eindigt eveneens op een schip. De terugreis wordt uitgebreid beschreven en geeft een magnifiek beeld van langzaam reizen in tropische wateren, langs exotische plaatsen en de interactie aan boord. Het transportschip heeft de stoere naam Rhinoceros, zo is te zien op de mooie, tot de verbeelding sprekende omslag.

Tot slot een citaat (pag. 344) dat beschouwd kan worden als een poging de roman
samen te vatten. Aan het woord is Georges:

‘Het leven is een aaneenschakeling van toevalligheden, van allerlei toevallige
ontmoetingen. Gebeurtenissen die terloops plaatsvinden, tegenstrijdig beginnen, en
abrupt eindigen, hangen volkomen van het toeval aan elkaar, maar binnen elk van
die gebeurtenissen ontwikkelen we onze harmonie volledig en coherent.’

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Tea.

Gesponsord

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!