Een harmonieus geheel ondanks veel dynamiek en toeval
Zonder teveel prijs te geven is de uitgebreide inleiding van Gerrit Komrij een waardevolle entree. ‘The Polyglots’ werd in 1925 geschreven, bijna honderd jaar later is nu de Nederlandse vertaling beschikbaar. De wereldorde is in al die jaren nogal veranderd en het verhaal is historisch door de mondiale machtsverschuivingen en tijdloos door het universele gedrag van de mens. De roman speelt zich af in het Verre Oosten waar de verteller, een Britse militair met de bijzondere naam Georges Hamlet Alexander Diabologh, aanmeert in Japan. Hij sluit zich aan bij zijn familie, die met staart tussen de benen uit België vluchtte toen de eerste schoten klonken van de Eerste Wereldoorlog.
Een van de thema’s waarmee de auteur met een groot gevoel voor humor de spot drijft is het militarisme. Vooral de bureaucratie moet het ontgelden, zo worden er opdrachten verzonnen die vervolgens bij wijze van werkverschaffing en vermaak, zelfs met grootst mogelijke moeite onuitvoerbaar blijken. Hilarisch is ook de majoor, die onder Georges diende en zichzelf tot directeur benoemt van een zelf opgerichte afdeling. De ironie, absurditeit en droge humor zorgen voor een verhaal waarin de aanwezige tragiek met een glimlach gelezen kan worden. Talloze personages van diverse nationaliteiten, leeftijden en eigenaardigheden komen, gaan en manifesteren zich. De auteur maakt van hen soms een karikatuur, waardoor hun tekortkomingen uitvergroot worden.
Georges houdt zich intensief met filosofische levensvragen. Denkend aan de zin van het leven mijmert en discussieert hij over het leven na de dood. Doodgaan is tevens een thema, meerdere personages laten op hun eigen manier het leven. Samen met de gepassioneerde, complexe liefde van Georges voor zijn nicht Sylvia zijn de sterfscènes de tegenhangers van de absurditeit van veel andere passages. Het Verre Oosten is een dankbaar decor voor alle familieleden, hun aanhang, de militairen en wie er nog meer aan komt waaien. Rusland is het geboorteland van Gerhardie, hij woonde er 18 jaar waarna hij naar Engeland vertrok voor zijn studie. De Russische sfeer komt terug in deze roman, zo schijnt gastvrijheid een van de eigenschappen te zijn van de Russen en daarmee weet de auteur raad. Zijn oom Lucy raakt zijn fabriek kwijt door de revolutie en vraagt onderdak bij zijn zus. Dat er ook een vrouw en een enorm aantal kinderen bij het gezin hoort, maakt niet uit. Ook niet dat er al andere ontheemden een plek gekregen hadden. Het wordt een kakelbont gezelschap waarin kinderen het verhaal op hun eigen kindermanier en taal nog levendiger maken.
Het boek begint met het aanmeren in Japan en eindigt eveneens op een schip. De terugreis wordt uitgebreid beschreven en geeft een magnifiek beeld van langzaam reizen in tropische wateren, langs exotische plaatsen en de interactie aan boord. Het transportschip heeft de stoere naam Rhinoceros, zo is te zien op de mooie, tot de verbeelding sprekende omslag.
Tot slot een citaat (pag. 344) dat beschouwd kan worden als een poging de roman
samen te vatten. Aan het woord is Georges:
‘Het leven is een aaneenschakeling van toevalligheden, van allerlei toevallige
ontmoetingen. Gebeurtenissen die terloops plaatsvinden, tegenstrijdig beginnen, en
abrupt eindigen, hangen volkomen van het toeval aan elkaar, maar binnen elk van
die gebeurtenissen ontwikkelen we onze harmonie volledig en coherent.’
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Tea.
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
