Fascinerend maar weinig hoopgevend reisverslag
Ooit was de Arabische religieuze wereld min of meer overzichtelijk. In de zevende eeuw was de profeet Mohammed voor velen de enige opperste macht. Die eenheid was enkele decennia later alweer geschiedenis. De moslimwereld kende vrij plotseling meerdere stromingen. Deze versnippering is in de eeuwen daarna doorgegaan en inmiddels kent de Arabische wereld een schier ontelbare hoeveelheid geloofsrichtingen en gradaties van beleving.
Dat hoeft geen probleem te zijn als afwijkende inzichten over en weer worden gerespecteerd, maar wederzijds onbegrip overheerst en de verschillen lijken inmiddels onoverbrugbaar. Of in deze situatie ooit verandering kan komen? Het lijkt na lezing van De Arabische storm door Sinan Can moeilijk voorstelbaar.
Sinan Can heeft met regisseur Thomas Blom, die een driedelige documentaire over dit onderwerp heeft gemaakt, een reis gemaakt door verschillende Arabische landen die in de laatste vijf jaar te maken hebben gehad met burgerprotesten en revoluties. Zij doen daarin verslag van hun reis die begint in Tunesië, het land waar een marktkoopman zich in december 2010 in brand stak. Gefrustreerd, tegengewerkt en kaalgeplukt door de corrupte ambtenarij was dit zijn vorm van protest. Het ontketende een reactie, men begon te protesteren tegen de machthebbers en het leidde in vier weken tijd tot het aftreden van de president.
Andere landen volgden, het volk stond op en meerdere machthebbers moesten het veld ruimen.
De wereld, vooral de westerse, reageerde opgetogen: de Arabische lente was begonnen. De machtswisselingen en de roep om democratie werden toegejuicht. Het vertrouwen dat de corrupte, vaak genadeloze en gewetenloze leiders zouden worden ingewisseld voor meer gematigde regeringen met meer oog voor de noden van de bevolking was enorm groot. Maar het liep even anders.
Wat begon als een klein vuurtje werd een enorm onbeheersbaar vuur. Met de bijbehorende windkracht, De Arabische storm.
Wat begon als een protest tegen de machthebbers is in enkele jaren uitgegroeid tot een ogenschijnlijk onoplosbaar conflict met religieuze verschillen als brandstof.
De reis van Can en Blom begon in Tunesië en eindigde vijf jaar later in Syrië, het epicentrum van de strijd, volgens sommigen inmiddels het terrein van de derde wereldoorlog. Sinan Can heeft veel ontmoetingen gehad met mensen die op verschillende manieren te maken hebben gehad met de gebeurtenissen van de afgelopen jaren. Hij doet in korte hoofdstukken, miniaturen, verslag hiervan. Dat is een bewuste keuze: 'Ik wil patronen juist even laten voor wat ze zijn, en in plaats daarvan met miniaturen de verwarring van het continent aanraken.'
Hij is daar uitstekend in geslaagd. De miniaturen laten zien hoe diepgeworteld de, vooral religieuze, verschillen zijn, welke verwoestende gevolgen dat heeft voor vooral dat deel van de wereld en hoe hartverscheurend de gevolgen zijn voor de veelal machteloze burgers.
Het laat ook zien dat de hoop op een westerse vorm van democratie voorlopig de prullenbak in kan. Zolang dat begrip vooral wordt gezien als een middel om aan de macht te komen en niet als de manier om als machthebber de rechten van minderheden te respecteren kan die interpretatie de vergelijking met de westerse niet doorstaan.
Dit boek had wel een wat betere redactie verdiend. Vreemde interpuncties en overbodige komma’s maken het af en toe wat stroperig. Een alinea die begint met 'eigenlijk begrijp ik zijn keuze wel' en eindigt met 'of ik begrip heb voor zijn keuze is wat anders' zou niet mogen voorkomen.
Het doet er niets aan af dat De Arabische storm een zeer interessant boek is dat heel veel te bieden heeft. De keuze om aan het eind een chronologisch verslag te doen van de gebeurtenissen is een mooie aanvulling en laat in een oogopslag zien wat er in een relatief korte periode allemaal is gebeurd.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
