Een overdaad aan wrede en rauwe bijzonderheden
Op 4 februari 1957 sloten de Surinaamse Overheid en de Alcoa/Suralco na tien maanden van gesteggel en parlementair-gedelibereer een overeenkomst die gelabeld werd met het opschrift: 'Letter of Intent'. Deze Letter of Intent omvatte de wil van beide partijen om te komen tot de ontwikkeling van een waterkrachtcentrale in de Suriname rivier, nabij Brokopondo, alsmede de bouw van een aluminiumsmelter waardoor de opgewekte energie van het waterkrachtwerk kon worden aangewend voor de productie van aluminium. De hieruit voortgekomen Brokopondo Overeenkomst werd op 27 januari 1958 ondertekend en kreeg een looptijd van 75 jaar toebedeeld. Tot hier het technisch- en planologisch vernuft waarbij er volstrekt geen rekening is gehouden met de ecologische gevolgen ervan.
De Surinaamse debutante Iraida van Dijk-Ooft vertelt in haar roman Geen weg terug met passie en een enorm inlevingsvermogen hoe de Marrons uit het dorp Dembeston, dat voorgoed onder de watermassa ligt bedolven, van hun grond en uit hun huis werden verdreven. Ten gevolge van het stijgende water zijn zelfs heilige plekken en begraafplaatsen niet gespaard gebleven. Ook huizen die op palen waren gebouwd verdwenen onder het water. Mensen hadden geen dak meer boven het hoofd, waren hulpeloos en verlaten en stonden volkomen alleen voor de pikdonkere toekomst. Dit tribale volk dat gewend was middels rituelen en archaïsche attributen en gebruiken alle kwaad te verdrijven bemerkte dat ten tijde van deze zware hydrologische operatie geen enkel middel en bosjes goden meer wilden helpen.
In het verhaal vraagt moeder Béate aan haar zoon Alex om goud te gaan zoeken. Het duurt dan negentien jaar voordat Alex haar advies heeft willen opvolgen. Bepaalde familieleden vonden de dood en men vroeg zich af of de geest van de rivierbodem gelijk een agressieve deurwaarder een terugbetaling opeiste. Alex leerde zijn verleden kennen en ontdekte dat Dembeston verworden was tot een vergeten plaats. Tevens bleek dat het samenwonen van hem met zijn moeder in het huis van Opa John en oma Suze een fake was. De zoektocht van Alex naar goud leidde tot het verlies van al zijn naasten.
De promiscuïteit in het verhaal viert eveneens hoogtij. Incest is er aan de orde van de dag, waarvan de nasleep generaties lang duurt. De auteur demonstreert de zwijgcultuur binnen welk spectrum alles netjes op z’n plek blijft en niet aan de openbaarheid wordt prijs gegeven. "Griezelig. Hij houdt van haar. (...) hij overlaadt Maisa bij elk bezoek met meer snoepgoed. Slechts een kleinigheid wil hij terug voor alle lekkers. Eén kusje, twee chocolaatjes, als hij zijn mond mag opendoen, slijmerig , bijna tot over haar neus, dan geeft hij er drie, alleen voor haar. Zijn mond ruikt naar tijgerbek en sigaretten en steeds vaker naar rum. Maisa lust er nooit drie. 'Zo ga je later ook met je man doen. Met mij.' " Door het aanvaarden van de passiviteit berust Maisa zich er ook in om zich zonder verzet te schikken in een lot dat haar van buitenaf wordt opgedrongen. Het is een vreemde gewaarwording voor een individu dat zichzelf als een autonoom en transcedent subject, als een absolute ervaart maar die in zichzelf een wezenlijke, gegeven inferioriteit ontdekt. Deze inferioriteit wordt haar opgedrongen als een realiteit voor haar menselijke kwaliteit.
De schrijfster heeft een zeer zware en ingewikkelde taak op zich genomen door over een bepaalde realiteit van Suriname te durven schrijven welke velen onopgemerkt aan zich voorbij hebben zien gaan. Diep verankert in de Surinaamse natuur, nauw verbonden met de aarde reikt de schrijfster ons ook de sleutel aan voor een verlossing. Zij schildert met een overdaad aan wrede en rauwe bijzonderheden, met een anatomische precisie en een wellustig zwelgen in kleur, houding en kreten, een bikkelharde miskende realiteit van Suriname. Een aanval van winti epilepsie, een vlaag van hysterie en een heftige ruzie verstoren de orde in deze natuurwereld van de Marrons. Enig individu dat daar getuige van is, voelt zich hierdoor al gauw in gevaar gedreven.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Rabin Gangadin
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
